Gaziantep ismi nereden gelir?
Gaziantep, tarih öncesi çağlardan itibaren onlarca kültür ve medeniyete ev sahipliği yapan köklü bir şehirdir. Dolayısıyla bölge, yerleşim yeri olarak kullanılmaya başlandığı yıllardan itibaren birçok farklı isimle anılır. Peki, adı ile ilgili çeşitli rivayetler bulunan şehrin ismi nereden gelir?
Giriş Tarihi: 19.09.2023
09:08
YERLEŞİM YERLERİ NASIL İSİMLENDİRİLİR?
🔸 Hititlerden Romalılara, Abbasilerden Osmanlıya pek çok devletin hakimiyetinde hüküm süren Gaziantep, kurulduğu ilk dönemlerde farklı farklı isimler ile anılır. Peki, Gaziantep şehrinin ismi nereden gelir?
🔸 Toplumlar, yaşadıkları bölgeyi tanımlamak ve çevreden ayırmak amacıyla çeşitli isimlendirmeler yaparlar. Eski dönemlerde kesin bir sınır kavramı bulunmazken zamanla nüfusun çoğalması, yaşam alanı noktasında karmaşalara neden olur. Bu nedenle belirli şehir ve ülke isimleri ile birbirinden ayrılan yerleşim alanları ortaya çıkar.
🔸 Şehir ve ülkeler, başlangıçta yerleşik halkın, yöneticisinin veya kutsal kabul edilen bir figürün ismiyle anılır. Kimi alanlar, çevresinde bulunduğu herhangi bir coğrafi unsur ile isimlendirilirken kimileri bölgeyi tanımlayan anlamlı bir ifadeyle özdeşleştirilir.
GAZİANTEP TARİH BOYUNCA HANGİ İSİMLERLE ANILDI?
🔸 Gaziantep, çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir şehir olması sebebiyle tarih boyunca farklı isimler ile anılır. Eski çağlardan itibaren aynı ismin farklı versiyonlarıyla isimlendirildiği gibi bambaşka hikayelere veya sebeplere dayanan adlandırmalar da yapılır.
🔸 Şehir, tarih öncesinde Kalsintatan olarak bilinirirken. Bizans Dönemi'nde Telük, Debet ve Hamtap tanımlamalarıyla ifade edilir. Türk İslam Devletleri'nde ise Dülük, Hantap, Avasım, Serhat, Ayıntap olarak geçer.
Kur'an-ı Kerim rehberliğinde şehir – kent ayrımı
AYINTAP İSMİ
🔸 Eski resmi kayıtlarda Gaziantep, Aynitap – Ayıntap şeklinde geçer. Bu ismin nereden geldiği ile alakalı birçok farklı rivayet mevcuttur.
🔸 Güçlü, kuvvetli anlamına gelen "tap" ifadesi ve kaynak, pınar anlamlarında kullanılan "ayın" sözcüğünün birleşmeyisle ortaya çıkan kavram, güzel kaynak anlamına gelir. Şehrin suyundaki bolluk ve temizlik sebebiyle bu ismin verildiği öne sürülür.
AYNİTAP ADI NEREDEN GELİR?
🔸 Gaziantep'in isminin Aynitap olması hakkında çeşitli rivayetler bulunur. Bir rivayetlere göre eskiden Gaziantep bölgesinde yaşayan Ayni isimli bir hakim vardır. Ayni, görevini ifa ederken sürekli rüşvet alır ve yolsuzluğa karışır.
🔸 Günlerden bir gün Ayni, yaptıklarından pişmanlık duyar ve tövbe eder. Herkesin dilinde "Ayni, tövbe etti" ifadesi dolaşmaya başlar. Zamanla bu bölgeden "Ayni'nin tövbe ettiği yer" olarak bahsedilmeye başlanır. Dilden dile aktarılınca da şehir, "Aynitap" şeklinde anılır.
Şehir ve medeniyet
IŞIK PINARI
🔸 Aynitap ifadesinin şehrin ismi olması üzerine bir başka rivayet daha vardır. Gaziantep, sıcak ve kuru iklimiyle bilinen Güneydoğu şehirlerindendir. Güneşin çok şiddetli olması sebebiyle şehrin mimarisinde beyaz renkli taşlar kullanılır.
🔸 Güneşin bu beyaz yapılara yansıması sonucu göz alıcı bir parlaklık ortaya çıkar. Bu nedenle halk arasında ışık pınarı anlamına gelen "Aynitap" kavramı şehrin adı haline gelir.