Arama
Gelecek nesillere ışık tutan seyyahlar ve kâşifler
Kur'an-ı Kerim'in gücü yeten herkesi ömründe en az bir kere hacca gitmesini emretmesi, Peygamber Efendimizin "İlim Çin'de dahi olsa, gidip alınız" hadis-i şerifi, İslam âlimlerini ve seyyahlarını oldukça etkiledi. Coğrafya alanında kendilerini yetiştiren bilginler, seyyahlar ve tüccarlar kendilerinden sonra gelen nesillere de ışık tuttular. Onların izinden giden pek çok ünlü kâşif, İslam âlimlerine ait harita ve bilgilerden faydalandı…
Çin'e ilişkin ilk betimlemeler, kayıtlara göre İran Körfezinde Çinlilerle ticaret yapılan 9'uncu yüzyılın başlarına aittir. Siraflı bir Müslüman olan Ebu Zeyd Hasan, Irak'ın Basra şehrinden ve İran Körfezindeki Siraf'tan yola çıkan gemilerin Çin'e gittiğini söyler.
Bu gemiler Arabistan sahili boyunca Maskat'a, oradan Umman'a ve oradan da Hindistan'a gidiyordu. Yolun başından sonuna kadar, gemiler Çin'in bugün Canton olan ve önemli bir Müslüman kolonisinin büyüdüğü Hanfu kasabasına varana kadar ticaret ve alışveriş devam ediyordu.
Burada Müslüman tüccarlar kendi yerlerine sahipti ve alışverişlere imparatorluk görevlileri de dâhil olarak hoşuna giden malları herkesten önce seçiyordu. Hanfu'dan yola çıkan bazı Müslüman tüccarlar, imparatorluğun iki aylık yolculuk mesafesinde olan başkenti Homda'ya kadar gidiyordu.
9'uncu yüzyılda deniz yoluyla Çin'e giden Basralı tüccar İbn Vahhab, Çin başkentinin uzun ve geniş bir yolla ikiye ayrıldığını anlatır. Yolun bir tarafında imparatorla birlikte maiyeti ve devlet görevlileri, diğer tarafta ise, sıradan halk ve tüccarlar yaşamaktaydı. Günün erken saatlerinde saray görevlileri ve hizmetkârlar yolun diğer tarafına geçer, gerekli alışverişleri yapıp çıkar ve günün geri kalanında sıradan halkın arasına karışmazlardı.
"Her kim ilim tahsil etmek için yola koyulursa Allah (cc) onun için cennete giden yolu kolaylaştırır…"
Hadis-i Şerif, Ebu Derda
Müslüman tüccarların anlattıklarına göre Çin, güvenli ve iyi yönetilen bir ülkeydi. Seyahat ve ticaret kanunları sayesinde istihbarat ve güvenlik oldukça iyi durumdaydı.
İbn Battûta Çin hakkında şunları yazar: "Çin seyahat için en iyi ve en güvenli ülkedir. Yanınızda büyük bir servet bile olsa hiçbir şeyden korkmadan dokuz ay dolaşabilirsiniz."
Bir coğrafyacı olan Mukaddesi, İbn Battûta'dan yüzyıllar önce Kudüs'teki evinden yola çıkarak seyahatlerine başlamıştır. İslam dünyasının tamamına yakınını gezen Mukaddesi, Ahsenu'l Tekâsim fî Ma'rifetü'l Ekâlim adlı eserini 985 yılında tamamladı.
İslam ülkesine ve ötesine yolculuk yapan başka birçok gezgin bulunuyordu. Uzun süre dolaşan Yâkubî, 891 yılında tamamladığı Ülkeler Kitabı adında bir eser yazdı. Bu eserinde gezdiği şehir ve ülkelerin adlarını, insanlarını, yöneticilerini, kasaba ve şehirler arasındaki mesafeleri, vergileri, topografi bilgilerini ve su kaynaklarını anlatır.
912 yılında ölen İbn Hurdazbih ise, Yollar ve İller adlı eserinde İslam dünyasındaki ana ticaret yollarını ortaya koyarak Çin, Kore ve Japonya'dan bahseder. Brahmaputra Nehri'ne, Andaman Adaları'na, Malaya ve Java'ya kadar Güneydoğu Asya sahili hakkında bilgiler verir.