Arama
Girit Kuşatması'nın 24 yıl sürmesinin sebepleri
Girit Adası, Akdeniz ve Ege'nin stratejik bir kavşağıdır ve tarih boyunca ticaret yollarının kesiştiği bir merkez olmuştur. Bu stratejik konum, adanın hakimiyeti için birçok mücadeleye neden olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun 24 yıl süren kuşatmasının uzun sürmesinin nedenleri de adanın stratejik önemiyle ilişkilidir. Girit, büyük denizlerdeki önemli stratejik bir noktada bulunmasıyla, Osmanlı fethinden sonra Türk-İslam medeniyetinin etkisi altında büyük bir değişim geçirmiştir. Bu tarihi adanın, birçok devletin istilasına ve saldırısına maruz kaldığı geçmişine birlikte göz atalım.
🔷 Akdeniz'de Tunus, Cezayir, Trablus, Mısır ve Kıbrıs Adasına yakınlığı nedeniyle stratejik önemi yüksek bir yerdir. Ege Deniz'i çıkışında yer alan Girit Adası, bölgede ticaret yapan gemilere saldırıyor ve korsanlar ele geçirdikleri ganimetleri Girit'e taşıyorlardı. Bu nedenle Osmanlılar, bölgede tek hakim güç olmak için bu adanın fethinin gerekliliğinin farkındaydı.
🔷 Osmanlılar, Venedikliler hakimiyetinde olan Girit Adası'nın fethi için 1600 yıllarda sefer hazırlığı yapmak için gerekli bir sebep aramaktaydı. Bu dönemde I. İbrahim padişahtı ve Darüssaade ağası olan Sümbül Ağa'yı sürgüne Mısır'a göndermişti. Sümbül Ağa hazinesini ve değerli diğer eşyalarını da alarak bir kalyona binerek Mısır'a doğru yola çıkmıştı.
*Kalyon nedir?
Deniz ulaşım aracı, gemi.
🔷 Sümbül Ağa'nın bindiği kalyonda sadece 4 top vardı bunun haberini alan Maltalı korsanlar kalyona saldırarak Sümbül Ağa'yı öldürmüş ve ganimetleri ele geçirmişti. Korsanlar, ele geçirdikleri ganimetlerin bir kısmını Girit Adası valisine hediye olarak göndermişlerdi.
🔷 Sümbül Ağa'nın öldürülmesi İstanbul'da duyulduktan sonra Venedik elçisi saraya çağırılarak Osmanlı-Venedik arasındaki dostluk anlaşmasının bozulduğu kendisine bildirilmiş ve sefer kararı alınmıştı.
BOSNA SAVAŞI ÖNCESİNDE BÖLGEDEKİ GERİLİMLERİN TARİHSEL KÖKENLERİ
🔷 Osmanlılar seferin nereye yapılacağını son ana kadar saklamış ve Sümbül Ağa'ya saldıran korsanların Maltalı olması nedeniyle sanki Malta üzerine bir sefer yapacakmış gibi hareket etmiştir. Böylece, Venediklilerin herhangi bir hazırlık yapmasının önlemeye çalışmıştır.
🔷 Evliya Çelebi, "Seyahatname" adlı eserinde Girit Adası'nın sefer hazırlığı için memleketin her yerinden marangozlar toplanmış ve Tersane-i Amire'de hummalı bir kadırga yapımı başlatıldığını yazmıştır.
🔷 Girit seferinin ilk kuşatması Hanya Kalesi'ne yapıldı. 54 gün süren kuşatmanın ardından Girit Adası'nın batısındaki Hanya Kalesi ele geçirildi. Ancak Girit Adası büyük bir adaydı ve ele geçirilmesi gereken başka kaleler de vardı. Donanma komutanlarının değişmesi ve aralarındaki rekabet nedeniyle bazen isyanlar çıkmış ve bu da sefer sırasında kuşatmaların uzamasına neden olmuştu.
🔷 Osmanlılar, Girit'in merkezi olan Kandiyye Kalesi hariç adım adım Girit'teki tüm kaleleri fethetmişti. Bu sırada Venedikliler Bozcaada ve Limni'yi işgal ederek İstanbul Boğazı'ndan Osmanlıya yardım gönderilmesinin engelliyordu. Bu durum, yıllar içerisinde İstanbul'dan Girit'e doğru yolan çıkan 14 yardım seferinin yalnızca 4'ünün ulaşmasına neden oldu. Buna karşın Fransa ve Papa orduları gizli gizli adaya Venedikliler'e takviye gönderiyordu.
🔷 Girit kuşatması o kadar uzamıştı ki padişah I. İbrahim vefat etmiş yerine 7 yaşındaki oğlu 4. Mehmet geçmişti. Osmanlı'da sadrazamlığa getirilen Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Avusturya ile ilgili meseleleri hallettikten sonra tüm dikkatini Girit'e vererek sefere çıktı. Bu nedenle 1666'da Girit'e geçen Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, padişaha Girit'i almadan dönmeyeceğine dair söz verdiği bazı kaynaklarda aktarılmıştır.
🔷 Sadrazamın kuşatmanın başına geçmesi, askerler üzerinde de olumlu bir moral olmuştu. İlk kuşatmanın yapıldığı 21 önceden beri askerler adada adeta mahkum kalmış, galip gelme inançlarını kaybetmek üzereydi. Köprülü'nün gelmesiyle çeşitli stratejiler geliştirilerek Kandiyye Kalesi'nin düşürmek için gerekli hazırlıklar yapılmıştı.