Arama
Güzel ahlaklı insanların vasıfları
Ahlak kavramı insanın tutum ve davranışlarını ifade eder. Mahlukatın en şereflisi olan insan, akıl ve duygulara sahip olmasıyla birlikte bir iradeye de sahiptir. Düşünce, his ve isteklerini birlikte iyi yönetebilen kişi güzel ahlaka yakındır. Peki, güzel ahlaka sahip olmanın temel vasıfları nelerdir? Nasıl güzel bir ahlaka sahip olabiliriz?
🔷 Özellikle din eğitimi konusunda çalışan arkadaşlarımız şuna dikkat etmeliler. Düşünce-duygu-davranış dedik. Eğer öğrencimize, çocuğumuza, cemaatimize verdiğimiz bir bilgi düşünce ve duygumuzu içermiyorsa, o bilginin davranışa dönüşmesi biraz zordur. Eğer çok duygu içeriyor fakat bilgi içermiyorsa, bu sefer de aşırı motive olmuş ama ne yapacağını bilmeyen bir fanatizm doğar orada.
🔷 Biz eğer insanları doğru ölçüde, olması gerektiği gibi motive etmek istiyorsak, bilgi ile duygunun birbirine eşlik etmesi gerekir.
🔷 Okurken akademik metin gibi okumazsınız Kur'an'ı. Bir taraftan cildiniz ürperir, kalbiniz titrer ama okuduklarınızdan bir şeyler öğrenmiş olursunuz. Bu ikisinin bir arada olması sizi eyleme geçmeye teşvik eder.
🔷 Bir "ara bilgiye" ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. O bilgi de şu, şimdi biz dışarıdan etki aldık ve buna bir tepkide bulunacağız. Mesela bir vaaz dinledik, Kur'an okuduk veya bir konuşma sırasında birisi bize bir şey söyledi ve buna bir tepki vereceğiz.
🔷 İnsan ilişkileri açısından tepki verirken ya reaksiyoner tepki veririz ya da aklıselim ile tepki veririz, diyor bu alanda çalışanlar. Bu ikisi arasındaki farkı oluşturan şeyi de, Stephen Covey şöyle tarif ediyor; reaksiyoner insan ve dürtüsel insan.
🔍 Stephen R. Covey kimdir?
Harvard Üniversitesi'nde eğitim alan Amerikalı yazar, aile danışmanlığı, kurumsal danışmanlık hizmet vermiştir. Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı kitabı ile dünyaca ünlenmiştir.
🔷 "Kendisine nasıl davranılıyorsa öyle davranan ve duygusal hareket eden insanlarla, aklıselim sahibi, düşünerek hareket eden, sözlerinin davranışlarının neticelerini görebilen ve ona göre tepkisini seçebilen insanlar arasındaki fark nedir? Bu iki insan hangi sebeplerle bu kadar farklı tepkiler veriyorlar. Stephan Covey diyor ki, "kendisine gelen mesaj karşısında tepkisini seçerek, üzerinde düşünerek veren insanların bir özelliği var, bunlar duygularına göre değil ilkelerine göre hareket ederler." İnsanın duygusuz olması demek değil bu, mesela sen de öfkeleniyorsun, sen de kızıyorsun, sen de heyecanlanıyorsun.
💠 "Efendimiz (SAV), Huneyn Savaşı'ndan sonra yaşanan ganimet probleminde sinirlenmiş ve sahabe alnındaki damarları gördüklerini söylemişlerdir.
Musa'ya (AS) kavmi bundan daha ağırını söylemişlerdi ve sabretmişti" diyerek Efendimiz (SAV) sabretti. İşte hilm sahibi insan, tepkisini seçen insan. Kızdırıldıysa bağırıp çağıran, kızdırıldıysa o da kızan insan değil. Yani insanların çevresindeki olayların onun nefsini tahrik etmesine izin vermeyen insan. Tabii ki insan üzülebilir heyecanlanabilir ama bu duygularla değil, ilkeleriyle hareket edecek.
🔷 "Sizin insan ilişkilerinde ilkeleriniz nelerdir mesela. Akrabalarınızla olan ilişkilerinizi hangi ilkelerle yürütüyorsunuz? Bunları hepimizin çalışması gerekiyor. Biraz bu konuda bizim sıkıntılı olduğumuzu düşünüyorum.
❗ Nasıl oluyor da aklıselim, güzel ahlaklı insanlar kendilerine hakim olabiliyorlar, duygularını kontrol edebiliyorlar ve gösterecekleri tepkiyi dürtüsel değil de kendileri seçerek veriyorlar?
Peygamberimiz, başına gelen musibetlerde nasıl davranmıştı?