Arama
Halife Memun’un çağının ötesine ulaşan astronomi çalışmaları
İslam bilim tarihinde Abbasiler döneminin oldukça önemli bir rolü bulunur. Emeviler'den aldıkları bilim mirasını daha da ileriye taşıyan Abbasiler, faaliyetlerine ilk olarak çevirilerle başlamış; daha sonra gözlemledikleri gelişmeleri ve önemli tespitleri eserlerinde kaleme almışlardır. Bilime olan ilgisiyle tanınan Halife Memun'un ise özellikle astronomi ve coğrafyaya katkısı büyüktür. Çalışmaları sırasında âlimlerin bizzat yanında bulunmuş, gözlemler yapmış ve bir rasathane kurmuştur. Halife Memun döneminde gerçekleştirilen bu yenilikler, çağının çok ötesinde kabul edilmiştir.
Avrupa'nın Orta Çağ karanlığını yaşadığı dönemde İslam dünyasında adeta bir aydınlanma süreci başlamıştı.
Bu süreçte Kuzey Suriye yolu ile Mezopotamya kültüründen astronomi, matematik ve tıbba ilişkin veriler; Yunan-Roma kültüründen felsefe, fizik, tıp, geometri, astronomi, mekanik ve mantık gibi bilim dalları; Mısır yolu ile kimya; İran yolu ile İran-Hint tıbbı ile ilgili eserler ve Hint matematiği İslam kültürüne girdi.
Müslümanlar Hıristiyanların sahip çıkmadıkları bilim, kültür ve felsefe mirasına talip oldular.
Abbasiler Dönemi'nde, Müslümanların Emeviler Dönemi'nde başlattıkları astronomi içerikli eserlerin Arapçaya çevrilmesi faaliyetlerine devam edildi.
Bu dönemde birçok bölgede tercüme konusu tekrar gündeme geldi.
Gezegenlere meraklı olduğu için Fars, Hint ve Rum bölgelerinden birçok astronomi bilimci Bağdat'ta gelerek halifenin hizmetine girdi ve himayesinde çalıştılar.
Halife Mansur, yaşadığı dönemde Hint elçisinin sunduğu kitabın Arapçaya tercüme edilmesini ve gezegenlerin hareketlerini anlatan bir eserin yazılmasını emretmişti.
Bu doğrultuda 6'ncı yüzyılda Hindistan'da yaşamış olan Brahmagupta'nın astronomi, matematik ve trigonometri açısından büyük önem taşıyan Sindhanta (Sindhind) adlı eser Sanskritçeden Arapçaya çevrildi.
Halife Memun Dönemi'ne kadar Müslüman-Araplar tarafından kullanılan bu eser ile Hint rakamları İslam kültürüne girdi. Oldukça hacimli ve karmaşık içerikli olan bu eser, o döneme dek yazılmış en önemli kaynaklardan biriydi.
Muhammed İbrahim el-Fezari'nin tercümesi olan bu eser "Zicûs-Sind-Hind el-Kebîr" adı ile anılmıştı. Halife Mansur Grekçe, Süryanice, Sanskritçe ve Farsçadan tercüme ettirdiği eserler için sarayda "Hizânetü'l-Hikme" adlı bir kütüphane tahsis etti.