Arama
Halil İnalcık'ın 10 farklı portresi
Dünyada ilim alemine yön veren hocaların hocası merhum Prof. Dr. Halil İnalcık, Osmanlı tarihçiliğinin günümüzdeki, geçmişte ve gelecekteki en önemli tarihçisidir. İnalcık, hem içeride hem dışarıda birçok yayın, birçok buluş yaptı ve eksik bildiğimiz tüm konularda bizi aydınlattı. Bir asırlık ömrüne 25'ten fazla kitap, 300'ü aşkın makale sığdıran İnalcık'ı vefat yıl dönümünde saygı, rahmet ve özlemle anıyoruz.
Sosyal bilimler açısından dünyada ilim âlemine yön veren hocaların hocası merhum Prof. Dr. Halil İnalcık, Almanya'nın Münih şehrinde katıldığı Bizantinistler kongresinde; Almanya'nın Bavyera Bölgesi Kardinali'nin, "Ayasofya'nın kubbesi üzerinde Hıristiyanlığın yıldızı parlayacak." ifadesi üzerine salondakiler tarafından dakikalarca ayakta alkışladığını anlatmıştı. Prof. Dr. Halil İnalcık, Batı'nın gizlediği yüzü ve amaçları hakkında Türkiye'yi şu sözlerle uyarmıştı: "İstanbul'u bugün hala Batı benimsemeye devam ediyor. Sizi uyarıyorum bir tarihçi olarak. Bütün bunlar bir oyundur. Batı hiçbir zaman vazgeçmedi."
Prof. Dr. Halil İnalcık'ın Batı ile ilgili uyarılarını okumak için tıklayın.
Onlarca kitabın ve yüzlerce makalenin müellifi olan İnalcık, ortaya koyduğu bu çalışmalarla tarih literatürüne önemli katkılar da sağladı. Osmanlı'nın hemen hemen tüm dönemleri üzerine araştırmalarda bulundu. Kaynak niteliği taşıyan eserler meydana getirdi. Yanlış ya da eksik bilinen pek çok tarihi konuyu aydınlattı. Dolayısıyla yaptığı analizler ve araştırmalarla tarihe ışık tuttu. Yurt içi ve yurt dışında çeşitli konferanslarda, sempozyumlarda ve kongrelerde bulundu.
Amerikalı sosyal bilimci Immanuel Wallerstein'in "Kitapları, sayısız makale ve ansiklopedi maddeleri, sosyal bilimciler için göz kamaştırıcı bir hazine mahiyetindedir." dediği İnalcık, Türk tarih ve kültürünün tanıtılmasına da katkı sağladı. Bu katkılarından dolayı Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından Yüksek Hizmet Madalya ve Diploması'na layık görüldü. Ayrıca yurt içi ve yurt dışında seçkin kurumlardan çeşitli ödüller ve onur dereceleri aldı. Editörlük yaptığı yayınlar oldu ayrıca birçok bilim dergisinin de yayın kurulunda yer aldı. Tarihçilerin Kutbu olarak bilinen İnalcık, Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim adamı arasında da gösterildi.
Prof. Dr. Halil İnalcık özellikle genç tarihçilerimize ve bütün bilim adamlarına heves ve merakı, bir insanın ölüm yatağında bile hala bir şeyler öğretmek istemesini örnek olarak gösterdi. Heves ve merak olursa insanlar yeni şeyler ortaya koyar, cesaretini verdi. İnalcık, aynı zamanda önemli bilim merkezlerinin kurulmasında da rol oynadı. Örneğin; Bilkent Üniversitesinde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies'i kurarak araştırmacıların hizmetine sundu. Ayrıca uluslararası bir birlik olan International Association for Social and Economic History of Turkey'i kurarak, bu cemiyet ile Avrupa'nın çeşitli kentlerinde kongreler organize etti.
Osmanlı tarihinin siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve askerî alanlarını ele aldığı çeşitli yayınları, dünyanın seçkin üniversitelerinde referans kitabı olarak yer aldı. Örneğin; The Ottoman Empire: the Classical Age, 1300-1600, (London: Weidenfeld and Nicolson, 1973) bu eserlerden biridir ve dünyadaki saygın üniversitelerde okutulur. İngilizce'de dört kez basılan eser, altı Balkan diline ve Arapçaya da çevrilmiştir.
Halil İnalcık'la ilgili görüşlerini dile getiren İlber Ortaylı, İnalcık için şöyle der:
"Halil İnalcık, bir müessesedir. Bu ülkenin yetiştirdiği ve iftihar edeceği bir münevverdir. Talebeleri de her zaman onun öğrencisi olmaktan gurur duyarlar. Hatta talebesinin talebesi olanlar da bu durumdan iftihar edeceklerdir. Uzun süre Halil İnalcık'ın öğrencisi olmuş bir tarih hocası olarak, onun öğrencisi olmayı imtiyaz olarak görüyorum. Çünkü bizler, Avrupa'da ve Amerika'da birçok profesörün yanında alamayacağımız eğitimi Halil Hoca'dan alma şansına sahip olduk. Artık bize düşen onun için Allah'tan rahmet dilemektir. Ama en önemlisi, yetişen neslin onun gibi olabilmesi için Allah'tan himmet dilememiz de gerekir.
Halil İnalcık, 25 Temmuz 2016'da çoklu organ yetmezliği nedeniyle tedavi gördüğü Ankara'daki Güven Hastanesi'nde saat 19.10'da hayatını kaybetti. İstanbul'da, Osmanlı İmparatorluğu döneminde protokol mezarlığı olan Fatih Camii haziresinde, uzun araştırmalar sonucu hayatını aydınlattığı Fatih Sultan Mehmet'in yanına defnedildi.
Halil İnalcık'ın 'Tarih Sohbetleri' adlı videolarına buradan ulaşabilirsiniz.