Arama
Hilali dünyaya armağan eden kurumun öncüleri
İnsanlar arasında ayrım yapmaksızın ihtiyaç halinde herkese yardımda bulunan Kızılay, ilk olarak 1868'de kuruldu. 1877 yılında II. Abdülhamit'in himayesiyle Hilal-i Ahmer adını aldı. Cemiyeti kuran bir grup idealist doktor sayesinde 150 yıllık bu iyilik hareketi insanlara umut olmaya devam ediyor.
Bu kurucu üyelerin arasında, Dr. Abdullah Bey, Marko Paşa, Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye-i Şahane Müdürü Kırımlı Aziz bey ve Serdar-ı Ekrem Ömer Paşanın yanı sıra Ömer Rüstü paşa, Veli Paşa, Serdar-ı Ekrem Ethem Paşa, Mr. Ch. Curtis, Baron Prokeschosten, Dr. Servicyan Efendi, Dr. Peştemalcıyan Paşa, Avusturya Sefiri gibi önemli isimler yer alır.
Marko Paşa kimdir?
1824 yılında Siros adasında doğan Marko Apostolidis, Rum asıllı bir Osmanlı hekimiydi. İkinci Mahmut tarafından açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahaneyi Tabip Miralay rütbesiyle bitirdi. 1851'de cerrahi kliniği şefliğine atandı. İyi bir hekim olmasından ötürü Mirlivalığa (Tuğgeneral) yükseltilen ilk hekim olma hakkını kazandı. 1861'de Sultan Abdülaziz'in hekimbaşılığına getirildi. 1871 yılında Tıbbiye-i Şahane Nazırlığı'na atandığında Ferik (Korgeneral) rütbesindeydi. 1878'de sonra II. Abdülhamit kendisini Meclis-i Ayan üyeliğine getirdi.
Marko Paşa'nın en büyük hizmeti Hilal-i Ahmer'in kuruluşunda gösterdiği samimi gayretlerdir. Dr. Abdullah Bey, Kırımlı Aziz Bey ve Ömer Paşa gibi çalışma arkadaşları ile beraber Cenevre Sözleşmesi'ne Osmanlı Devletinin imza atmasını ve Kızılhaç'a benzeyen bir kurumun Osmanlı toplumunda da oluşmasına yardımcı oldu.
Dr. Abdullah Bey kimdir?
Abdullah Bey, 1799 yılında Viyana'da doğdu. Öğrenimini Viyana Akademisi'nde tamamladı. Mineroloji, Jeoloji ve fosil bilim dalında uzman olan Karl Edward, Viyana'da Ziraat Dergisi çıkardı. Daha sonra tıp ve doğa bilimleri ile ilgilendi ve 1837 yılında tıp doktoru oldu. Doğa bilimlerinden, entomoloji (böcek bilim) alanında büyük ün kazanan Dr. Abdullah Bey, dönemin önemli bilimsel dergilerinden biri olan "Gazete Agronomique"te yazarlık yaptı.
1848'de Macaristan'da, Macar Ulusçu eylemlerine katılması nedeniyle 30 arkadaşı ile Osmanlı Devleti'ne sığındı. Osmanlı Devleti tarafından Dr. Abdullah, önce kaymakam sonra da albay rütbesine terfi ettirildi. 1850'de Mekteb-i Tibbiyeyi Şahane'de Jeoloji ve Zooloji dersleri verdi. Abdullah Bey, topladığı binlerce fosil ile İstanbul'da Mektebi Tıbbiyeye bağlı doğal tarih müzesi kurdu. Bu müze büyük Vefa yangını sonrasında tamamen yok olmuştur. Avusturya hükümetinin baskısı ile Şam Askeri Hastanesi'ne atandı. Şam'da İslam dinini kabul ederek Müslüman oldu ve Abdullah Bey ismini aldı.
Kızılay tarihinde Abdullah Beyin unutulmaz bir yeri vardır. Macar asıllı bir Osmanlı albayı olan Dr. Abdullah Bey Türkiye'de Kızılaycılık fikrinin yeşermesinde ilk fiili adımı atan kişi oldu. Avrupa'da Kızılhaç teşkilatı kurularak Cenevre Sözleşmesi imzalanmıştı. Abdullah Bey, Osmanlı Devletinde de böyle bir kurumun oluşmasına ve Osmanlıların da Cenevre Sözleşmesine imza atmasını istiyordu. Bu konuda Mektebi Tıbbiye Nazırı Marko Paşa, Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa, Kırımlı Öğretmen Dr. Aziz Bey yardım ettiler. Böylece Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti adı ile uluslararası ilkeleri benimseyen İnsani Yardım Kuruluşu doğmuş oldu.
Abdullah Bey'in 1874'de vefat etmesinden sonra Osmanlı Devleti, Viyana'da yaşayan eşine emekli maaşı bağladı. Bu maaş 1928'de madamın ölümüne kadar devam etti. Hem Osmanlı hem de Cumhuriyet yöneticileri Abdullah Bey'e duydukları vefa borcunu unutmadılar.
Kızılay'ın kurucularından olan Dr. Abdullah Bey ülkemize büyük hizmetlerde bulundu. Türkiye'nin ilk doğa bilimleri müzesini kurdu. Jeoloji, mineroloji ve paleontoloji alanlarında önemli çalışmalar da yapan Abdullah Bey, Türk tıp zoolojisine büyük katkılarda bulundu. Anestezi alanında dünyanın ilklerinden olmuş, tıp fakültelerinde öğretim üyeliği yanı sıra Kırım ve Suriye başta olmak üzere çeşitli eyaletlerde askeri hekimlik de yaptı.