Arama
I. Dünya Savaşı'nın neden olduğu travma
Küresel dünyanın ilk büyük harbi olan I. Dünya Savaşı, milyonlarca masum insanı hayatından koparırken yaşayan onlarca askerin de "savaş sonrası bunalıma girmesine" sebep olmuştur. 1915 - 1916 yılında gerçekleşen Somme Savaşı'nın ardından insanlık ilk kez Shell Shock travması ile tanışmıştır. İşte, 80 bin askerin yakalandığı o rahatsızlığa dair bilmeniz gerekenler...
I.DÜNYA SAVAŞI'NIN KAÇINILMAZ RAHATSIZLIĞI: SHELL SHOCK
◾ Shell Shock sendromu, 1914 ile 1915 yılları arasında I. Dünya Savaşı'nda İtilaf devletleri safhında yer alan İngiliz askerlerinde Somme Savaşı sonrası görülmeye başlanır. Paniğe ve korkuya sebep olan bu hastalık öncelikle Britanyalı bir hekim olan Charles Samuel Myers tarafından fark edilmiştir.
◾ Askerlerde oluşan mermi şok adı da verilen bu rahatsızlık, adından da anlaşılacağı üzere devamlı savaşmak zorunda hisseden ve buna ölmeye veya öldürmeye zorunluluk duymalarından kaynaklanmaktadır. Bir türlü bir çıkış yolu bulamayan ve savaş meydanından kaçamayan bu insanlar, ruhsal durumlarında bozukluk yaşamaya başlar.
Charles Samuel Myers kimdir?
Birleşik Krallık'ta dünyaya gelen Charles Samuel Myers I. Dünya Savaşı zamanında hekim/ psikolog olarak görev almış ve bu alanda bir askerde "shell shock sendromu" fark etmiş ve rahatsızlığın teşhisini koymuştur.
Somme Savaşı nedir?
Somme Meydan Muharebesi olarak da bilinen bu savaş, 1916 yılında Fransa ve İngiltere'nin Almanya'ya ile karşı karşıya geldiği, en kanlı ve en büyük savaş olarak tarihe geçmiştir. 1 milyondan fazla askerin hayatını sonlandıran bu bu harbi özel kılan ise "ilk defa tankın" kullanılmasıdır.
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
◾ Küresel savaşların ilkinde ortaya çıkan bu hastalık; askerlerin dönülmez bir noktada olduklarına kendilerine inandırmalarından, çevrelerinde devamlı patlayan toplardan, ateşlenen namlular ve insanların çıldırmış gibi birbirlerine saldırmalarından kaynaklı ağır bir travma olarak kayda geçer. Yaşanan bu felaket boyutundaki travmanın belirtileri de yaşanan olaylar kadar ağırdır.
◾ Shell Shock sendromunun belirtileri; yorgunluk, titreme, gündüz dahi görülen kabuslar, yaşanan travmadan ötürü kafa karışıklığı ve buna bağlı olarak düzgün düşünememe, konuşma da bozukluk, görme ve işitme bozukluğu, histerik şoklar ve maalesef boş bakışlar olarak sıralayabiliriz.
İngiliz kadın casusun günlüklerinde geçen sıra dışı bilgiler
DOKTOR CHARLES'İN İLK GÖZLEMİ
◾ Shell Shock rahatsızlığı ilk görülmeye başlandığında İngiliz Doktor Charles'in gözlem yapması istenir. Doktor gerekli gözlemi yapar, karşılaştığı durum ise onu oldukça şaşırtır. Çünkü askerler; oldukça halsiz ve tükenmişlik semptomları göstermektedir. Charles ise bu fiziksel belirtilerin çıkış noktasının tamamıyla psikolojik olduğunu beyan eder.
◾ 20. yüzyılın ünlü psikologlarından olan William McDougall ile birlikte, henüz daha çok yeni keşfetmiş oldukları bu rahatsızlık üzerinde çalışma ve araştırma yapmaları istenir.
William McDougall kimdir?
20. yüzyıl erken dönem psikologları arasında yer alan William McDougall, 1871 yılında Birleşik Krallık'ta dünyaya gelir. Psikoloji, felsefe ve bilim dünyasına hizmetlerinin yanı sıra pek çok eser de kaleme alan bilim insanı, tarihte adı anılan önemli bir şahsiyettir.
BİTMEYEN SAVAŞ BUNALIMI
◾ Askerlerin yaşadığı bu rahatsızlığın savaş ortamında yaşadıkları ölümlerden kaynaklı olduğu tespit edilir. Devamlı patlayan toplar, silahlar onlara her daim ölüm ile burun buruna olduklarını hatırlatır. Bunu düşünmek, ölen arkadaşlarını görmek ve savaşın gerektirdiği haliyle karşı cepheden insanların da öldüğünü bilmek bile "savaş bunalımına" girmek için yeterlidir.
◾ Shell Shock rahatsızlığına yakalanan askerlerin, gördükleri her nesneyi "ölüme sürükleyen birer araç" olarak görmeleri savaşabilecek kadar sağlıklı olmadığını işaret eeder.
◾ Fakat bu durum ile generaller pek de ilgilenmez. Hatta bu hali askerlerin savaştan kaçmak için kurdukları bir oyun olarak görürler. Bundan dolayı erleri, korkak olarak addedip, onları birer birer infaz etmeye başlarlar.
80 BİN ASKER SHELL SHOCK'A YAKALANDI
◾ "Savaş ya da öl" psikolojine sahip askerler, çevresinde ölen arkadaşlarını gördükçe gerçekten kopmaya ve yavaş yavaş akıllarını yitirmeye başlar. Kimisi bu rahatsızlıktan ötürü yürüme yetisini, kimisi de konuşma yetisini kaybeder. William ve Charles'in yaptıkları çalışmalar ciddiye alınmamış ve bu hastalığa yakalanan askerler tedavi edilmeden topluma karışmaya başlamıştır.
◾ Gerekli önlemlerin alınmadığı savaş bunalımında bir süre sonra birikme meydana gelmiştir. "Artık bir tedavi sürecinin olması gerektiği düşüncesi" hükümet tarafından onaylanmış ve eyleme geçirilmeye başlanmıştır. Fakat tedavi sürecinin uzun olması, insanların iyileşmeye dair umutlarının yok olmasına sebep olur.
◾ Yaşanan tüm bu olaylardan sonra tam 80 bin askerin Shell Shock sendromuna yakalandığı tespit edilir. Bir kısmı bu hastalığın kurbanı olmuş bir kısmı ise bu hastalığın pençesinde yaşamlarına fiziksel ve psikolojik yetilerini kaybetmiş bir şekilde devam etmiştir.