Arama
III. Ahmed Çeşmesi hakkında 10 detay
İyi bir nişancı olan III. Ahmed'in, seksen beş adımdan tek atışta bir altın dinarı tüfekle vurduğunu, dokuz yüz geze (arşın) ok atıp Okmeydanı'nda adına taş diktirdiğini biliyor muydunuz? Peki, Topkapı Sarayı'nın Bab-ı Hümayun kapısının karşısında, bir Lale Devri eseri olarak yer alan İstanbul'un ünlü çeşmelerinden birini yaptırdığını? Sizler için III. Ahmed Çeşmesine dair 10 detayı derledik.
Ayasofya Meydanı'ndaki III. Ahmed Çeşmesi
Osmanlı dönemi Türk sanatının çeşme mimarisinde meydana getirdiği bir şaheser olan bu abidevi çeşmenin kitabesinde belirtildiğine göre 1141 (172-829) yılında inşa edilmiş olup on dört kıtalık uzun tarih manzumesi Seyyid Vehbî'nindir. Ta'lik hatla yazılan bu uzun kaside her cephede çeşmelerin üzerine ve sebillerin yukarılarına işlenmiştir. Marmara'ya bakan taraftaki kitabeden öğrenildiğine göre bu eşsiz eserin yaptırılmasını Sadrazam Nevşehirli Damad İbrâhim Paşa tavsiye ederek gerçekleşmesine ön ayak olmuştur.
Bu manzumenin son tarih beyti bizzat III. Ahmed tarafından söylendiği gibi yine onun tarafından çeşmenin Ayasofya'ya bakan esas cephesinde boydan boya tek satır halinde celî-sülüs hat ile yazılmıştır. Bu husus, beytin altındaki ketebeden açıkça anlaşılmaktadır.
Çeşmenin 1141 Ramazanında (Nisan 1729) henüz bitmediği, "saf, beyaz ve damarsız" mermerlerin acele olarak gönderilmesi isteğiyle Marmara naibine yollanan bir belgeden öğrenilmektedir. Fakat Sultan III. Ahmed bu muhteşem eserin her bakımdan tamamlandığını göremeden, 1730 Eylülü sonunda Patrona Halil ayaklanması ile tahtını kaybetmiştir.
III. Ahmed Çeşmesi'nin köşe sebili
III. Ahmed sanata meraklı ve sanatkârı koruyan bir padişahtı. Kendisi devrin meşhur hattatı Hâfız Osman'dan sülüs ve nesih, Veliyyüddin Efendi'den de ta'lik meşketmiş iyi bir hattat olduğu gibi, zamanının hat üstatlarını da himaye ve teşvik etmiştir. Sütlüce'de bulunan sarayın harem kapısı üzerindeki kitâbe, Sultanahmet'te Bâb-ı Hümâyun önünde mevcut meşhur çeşme ile Üsküdar meydanında inşa edilen çeşmenin kitâbeleri ve Sarây-ı Hümâyun'da Arz Odası üzerindeki besmele III. Ahmed'in kendi el yazılarıdır.
Çeşme dikdörtgen bir plan sahiptir. Köşelerde sebiller bulunan eserin üzeri ahşap saçaklı bir çatıyla örtülmüştür. Dıştan görülebilen kubbeler estetik amaçlı yapılmıştır. Sebillerin ve her kenarda bulunan çeşmelerin üzerine Kayseri ve Halep'te kadılık yapmış olan şair Seyyid Hüseyin Vehbi bin Ahmed'e ait on dört kaside, talik hatla yazılmıştır.