III. Selim'in bilinmeyen yönü
Musiki tarihimizde 1785-1825 yılları arasındaki dönemin, III. Selim Ekolü olarak kabul edildiğini biliyor muydunuz? Ya da sultanın Nizam-ı Cedid birliklerinin eğitimlerinde yer almak üzere bir boru-trampet takımı kurduğunu? Sizler için, nota yazımı konusunda da Türk musikisi tarihine önemli katkıları bulunan III. Selim'in bilinmeyen yönünü derledik.
Giriş Tarihi: 20.06.2019
08:56
Güncelleme Tarihi: 28.07.2021
09:33
Dönemin musikişinaslarını saraya davet ederek huzurunda düzenlediği küme fasılları ise musiki tarihimizin iler gelen simalarını bir araya getirmesi bakımından önemli icralar olarak kabul görmektedir. Bu fasıllara davet edildiğinde genç bir musikişinas olan Hammamizade İsmail Dede Efendi'nin ve Basması Ali Efendi gibi isimlerin yetişmesinde, Sultan III. Selim'in teşvik ve takdirleri de önemli bir yer tutmaktadır.
Yenilikçi kişiliği musiki sahasına da tesit etmiş olan III. Selim, Selim Dede mahlasıyla bestelediği eserlerinde yeni terkipler ve üslup arayışları içerisinde şaheserler vermiştir; ayin, durak, ilahi, saz semaisi, peşrev, teşbih ve beste formlarında sayıları 100'ü geçen eseri olduğu bilinmektedir.
Ayrıca arazbar-buselik, dilara, hicazeyn gibi birliklerinin sahnelendiği ve kurmuş olduğu Niz'in Batı müziğine de ilgi duyduğu bilinmektedir.
Onun zamanında sarayda yabi, isfahanek-i cedit makamlarının da mucidi olan III. Selim'in, suzidilara makamındaki Mevlevi Ayin-i Şerifi ve aynı makamdaki peşrev, iki beste, ağır semai yürük semai ve saz semaisinden oluşan takımı Türk musikisi repertuarının en güzel eserleri arasında zikredilmektedir.
III. Selim'in, Türk musikisi tarihinde nota yazımı konusunda da önemli katkıları bulunmaktadır. Kendisinin teşvikleriyle Hamparsun Limonciyan ve Abdülbaki Nasır Dede birer musiki yazım sistemi geliştirmiş ve Nasır Dede bu konuda kalame aldığı Tahririyye adlı eserini sultana sunmuştur.
Klasik Türk musikisi ve Mevlevi musikisine büyük katkıları bulunan Sultan III. Selim, Batı müziğine de ilgi duymuştur. Onun zamanında sarayda yabancı bir topluluk tarafından opera sahnelendiği ve kurmuş olduğu Nizam-ı Cedid birliklerinin eğitimlerinde yer almak üzere bir boru-trampet takımı kurmuş olduğu bilinmektedir.