Arama
İlk kanser ameliyatını yapan Müslüman tabip: Ali bin Abbas
Batı dünyasında "Haly Abbas" olarak tanınan Müslüman fizikçi ve tıp alimi Ali bin Abbas el-Mecusi, yaklaşık bin sene önce ilk kanser ameliyatını yaptı. Kalbin kasılması ve kan pompalaması hakkında ilk bilgiyi veren tabip oldu. Allah inancı ve O'na duyduğu saygı, yaşamının her alanında kendini gösterdi. Avrupa tıbbını büyük ölçüde etkileyen Ali bin Abbas el-Mecusi hakkında bilgileri derledik.
Batılı ilim adamları tarafından "Haly Abbas" diye isimlendirildi. Onu tarihe yazdıran ise "Kâmilu's-sinâati't-tıbbiyye" isimli eseriydi. Ali İbn Abbas'ın dünya tıp tarihi içindeki önemli yerini sağlayan bu dev eser emiru'l-umera Adudüddevle adına telif edilip ona takdim edildiğinden aynı zamanda "el-Kanunu'l-Adûdî fi't-tıb" yahut "el-Kanunu'l-melikî" adıyla da anılır.
İbn-i Sina öncesi psiko-terapi ile tedavi yöntemi üzerinde durdu ve bu alanda büyük bir başarı kazandı. İbnü'n-Nefis'ten önce küçük kan dolaşımını hatırlatacak ipucu mahiyetinde bilgiler verdi. Kalbin kasılması ve kan pompalaması hakkında ilk bilgiyi veren tabip oldu. Aynı zamanda atar ve toplardamarlar arasında kılcal damarlardan söz eden ve atardamarlar ile kılcal damarlar arasında materteriyol adı verilen geçiş damarlarının varlığını ilk defa tespit eden tabipti.
El-Kanunu'l-Adûdî İbn-i Sina'nın eseri el-Kanun fi't-tıb yazılıncaya kadar İslâm dünyasının en çok ilgi çeken eseri olmuş fakat İbn Sina'nın eserini yazmasından sonra kitleler İbn Sina'ya yönelmişlerdir. Genellikle el-Kanunu'l-Adûdî uygulamalı tıp alanında; el-Kanun fı't-tıb ise teorik alanda daha üstün kabul edilir.
Batı'da Liber Regius (hükümdar kitabı) adıyla bilinen ve iki bölümden meydana gelen eserin ilk yarısı nazariyata, ikinci yarısı ise pratik tıp bilgilerine ayrılmıştır
Kâmilu's-sinâati't-tıbbiyye'nin Bursa Kütüphanesi no: tıb/2'de bazı bölümlerinin kayıtlı bir Türkçe tercümesi vardır. Bunlar; ikinci cildinin üçüncü makalesinin 34. bölümü ile dördüncü makalesindeki ülserler, çiçek ve kızamığa dair bilgilerin tamamı ve beşinci makalenin bir kısmının tercümesidir.
Kâmilu's-sinâati't-tıbbiyye'nin yirmi dördüncü bölümünde yaşlılar için tedbir önerilerinde bulunur. Yaşlıların bedenleri zayıf olduğundan dolayı nemlendirici ve ısıtıcı yönü yüksek tedbirlerin alınması gerektiğini söyler. Yapabilenlere yürüyüş gibi egzersizleri önerir. "Zayıf olanlar, ata binmeli; kuvvetli olanlar, yormayacak bir yürüyüş yapmalı; çok zayıf olanlar, çok az egzersiz yapmalıdır." der.