Arama
İslam alimi İbnü'l-Baytâr'ın dilinden şifalı bitkiler
İnsanoğlu ilk çağlardan itibaren karşılaştığı her türlü zorluk ve sıkıntıları atlatmak için gayret etti. Hastalık, insanın her zaman maruz kaldığı bir durum olduğundan bundan kurtulmak için tedavi yollarını araştırdı. İslam dininin tebliğinden sonra Peygamber Efendimizin işaret ve teşvikleriyle dini ilimlerin yanında tıp bilimi de gelişti, birçok alim yetişti. Bu alimlerden biri de İbnü'l-Baytâr'dır. Çağının en büyük âlimi olan İbnü'l-Baytâr, günümüzde hala varlığını sürdüren en büyük ilaç kullanım ansiklopedisi olan "Bitkisel İlaç ve Gıdalar Sözlüğü"nü yazdı. İşte sizler için İslam aliminin dilinden şifalı bitkileri derledik.
İbnü'l-Baytâr, Dioskorides, Calinus ve Hipokrat gibi antik tıpçıların yanında İbni Sina ve Gafiki gibi İslam alimlerinin eserlerinden okumlar yapmış ve bazılarına şerh yazmıştı.
Bir ilacı farklı bir ilaçla kıyaslama yoluna giderek ve ilaçların kimyasal özelliklerini inceleyerek tetkik eden İbnü'l-Baytâr, deneylerde doğrulamadığı doğrulanmış bilgilerden ayrı bir tasnife tabi tutarak kendisinden sonraki botanik ve tıp ilmine büyük katkı sağladı.
Hala varlığını sürdüren en büyük ilaç kullanım ansiklopedisi "Bitkisel İlaç ve Gıdalar Sözlüğü" Müslüman alim İbnü'l Baytâr tarafından 13. yüzyılda yazıldı. İsveçli bilim insanı Carl Linnaeus kendi sitemini kurmadan yüzyıllar önce, İbnü'l Baytâr'ın bitkileri sınıflandırdığı bir sistemi vardı.
İşte büyük botanik aliminin dilinden şifalı bitkiler...
Hanım tuzluğu ağacı kökünün kabuğudur. Bu kabuk kaynatılıp sıkıldığında suyunu havlân-ı hindî yerine kullanılırsa onun faydasını da sağlar. Bu su, ağızda çalkalanırsa ağızda olan zahmeti giderir. Ve dahi eski göz ağrılarını giderir. Eğer gözü ağrımadan kullanılırsa ağrımaktan kurtarır. Veremi var ise yumuşatır. Kaynatıp hukne edilirse (şırınga edilirse) bağırsak çıbanlarına fayda sağlar.
Hilâl tohumudur. Bu ota kuzgun ayağı da denilir. Torak otuna benzeyen bu tohumun çiçeği ak olur. Mizacı ıssıdır, kurudur. Tohumu kullanılır. İçmekle suret budur ki, bir dirhemin rub' dirhem âkırkarhâyla yumuşak dövseler karışıkça bala katsalar behak (insanın derisinde pul pul beyazlık ve alaca bir renk peyda eden bir çeşit hastalık) veya baras (tedavi edilmesi mümkün olmayan ve vücutta beyaz lekeler meydana getiren bir hastalık) olan kişi yalasa güneşe karşı otursa, iki saate dek zahmeti olan yerler yarılarak suları akar ve zahmet gider.
Türkçe uvacuk hayy-ı âlem de denir. Duvarlarda ve taşlarda biter. Uzun ve çok budaklı olup bir kökten çıkar. Yuvarlak yapraklı sarı sarı uvacuk çiçekleri olur. Bunu dövüp çıban ve şişlere sürülürse giderir. Bunun yanında yanığa ve nikrise (gut) faydalıdır. Gül yağıyla karıştırılıp başa sürülürse ağrısını giderir. Bu bitki dövülüp sürme yapılıp göze çekilirse göz ağrısına fayda sağlar.
Farsça adı turunç olan ütrünce Türkçede ağaç kavunu derler. Ekşidir, soğuktur, kurudur. Ahlâtı latîf ider. Ciğerün hararetini alır, mideyi güçlendirir, safradaki bulanıklığı giderir. Ve dahi ıssı mizaçlı kişilerin kalbini ferah eyler, hafakanı giderir. Yılan sokmalarına ve göze fayda sağlar. Ağız kokusunu giderir, ağızda tutsalar ve pişirip suyun içseler kusmayı giderir. Ve kabuğunu sıksıp suyunu içseler engerek yılanının sokmalarına karşı da faydalıdır.