Arama
İslam dünyasında ilk operatör doktor İbnü’l Kuf
İbnü'l Kuf, İslam dünyasında ilk operatör doktor olarak bilinir. İslam uygarlığında yetişen, pek çok tıp âliminden teorik ve uygulamalı dersler alan İbnü'l Kuff, hem ortaya koyduğu yeni uygulamalarla hem de kaleme aldığı tıp eserleri ile tıp tarihine katkısı büyük bir isim. İbnü'l Kuff, Haçlılara karşı verilen mücadelede cerrahi tabip olarak Müslüman askerleri tedavi etmiş; Haçlı askerlerinin cesetlerine otopsi uygulayarak anatomik bilgilerini geliştirmiş ve insan vücudu üzerinde çalışma yapan ilk tabiplerden olarak bunu gelecek kuşaklara eserleri ile aktarmıştı.
ʿUmdetü'l-ıslâh fî ʿameli sınâʿati'l-cerrâh adlı eseri, İbnü'l Kuff'un, cerrahî ve anatomi üzerine yazılmış ilk müstakil kitap olma özelliği taşıyan ve bu alanlara birçok yenilik getiren en ünlü çalışmasıdır.
Hem teoriye hem uygulamaya dair bilgiler ihtiva eden 20 bölümden oluşur. Eserde insan anatomisi, organların yapısı, vücut suları (humörler) ve hastalıklarla ilgili açıklamaların yanı sıra farmakoloji, kateterizasyon ve cerrahî manipülasyon konularında bilgiler verilir.
Câmiʿu'l-garaz fî hıfzi's-sıhha ve'l-maraz adlı eseri ise 60 bölümden meydana gelir. Embriyolojiyle ilgili orijinal fikirlerin ileri sürüldüğü eserde çocuğun cinsiyetinin tahmini ve soya çekim gibi deneysel biyolojiye ait bazı kavramlar yorumlanmaya çalışılmakta, ceninin gelişim aşamalarına dair bilgi verilmektedir.
Ortaçağ Avrupası'nda da bilinen kitapta, anne sağlığı ve çocuğun büyümesi konuları ile çevrenin insan sağlığı üzerindeki etkisi de ele alınmıştır.
El-Usûl fî şerhi'l-Fusûl adlı eseri, Hipokratik külliyattan Kitâbü'l-Fusûl'ün şerhidir. İki kısma ve 24 alt bölüme ayrılan eserde Ebû Bekir er-Râzî'nin aynı kitabı yorumlarken ele aldığı meseleler tartışılmakta, bu arada tıbba dair orijinal görüşler ortaya konulmaktadır.
Dünya kütüphanelerinde çok sayıda yazma nüshası bulunan kitap Beşâre Zelzel tarafından muhtasar olarak neşredilmiştir.
Şerhu'l-Külliyyât min Kitâbi'l-Kānûn adlı eseri, İbn Sînâ'nın el-Ḳānûn fi'ṭ-ṭıbb'ının "Külliyyât" bölümüne yazılmış bir şerhtir. 6 ciltten meydana gelen eserin mevcut tek nüshası başından ve sonundan eksik olup bilek kaslarına dair 19. bölümle başlamakta ve mevsimlerin anlatıldığı bölümle sona ermektedir; vücudun anatomik ve fizyolojik yapısı ile kas ve kemikler hakkında klasik yönteme bağlı kalınarak yazılmış bilgiler ihtiva eder.
Kitâbü'ş-Şâfî fi't-tıb adlı eserin aslının teori ve uygulamaya dair iki kısımdan oluştuğu bilinir. 12 alt bölüme ayrılan teorik bilgiler kısmının sadece ilk 7 bölümünün yer aldığı nüshada tıp ilminin tanımı, vücut suları, vücudun bölümleri, hastalıkların sebepleri, sağlıklı bir hayat sürdürebilmek için gerekli şartlar, yaş, cinsiyet, vücudun genel durumu, cilt hastalıkları, ateş, toksikoloji, psikoterapi, gırtlak hastalıkları, sindirim sistemi ve üroloji gibi konular hakkında geniş bilgiler verilmektedir.
Eldeki diğer eksik nüshada ise beyin ve sinir hastalıkları ile göz, kulak, burun, ağız ve diş hastalıkları gibi konular ele alınmaktadır.