Arama
İslam uygarlığının coğrafyaya dair 25 ilginç keşfi
Bundan bin yıl önce yaşayan ünlü Müslüman coğrafyacı Mukaddesi'nin coğrafi terimleri ilk kullanan kişi olduğunu biliyor muydunuz? Peki ya, İdrisi'nin Dünyanın çevre uzunluğunu o günün şartlarına rağmen nasıl doğru şekilde hesapladığını? Ya da dairesel görünüme sahip ilk Dünya haritasını kimin çizdiğini veya uzaklardan gelen pek çok hacının Mekke ve Medine yolunu nasıl bulduğunu? Seyahat, keşif ve ticaret alanlarında çok başarılı olan Müslümanlar, asırlar öncesinden coğrafya biliminin temelini attılar. İslam uygarlığının coğrafyaya dair 25 ilginç keşfini sizlerle buluşturuyoruz.
Müslümanlar için coğrafya alanında Hac da değerli bir bilgi kaynağıydı. Uzaklardan gelen birçok hacı, Mekke ve Medine yolunu kulaktan duyma tariflerle buluyordu.
Bu tarifler sonradan yazıya aktarılmak suretiyle seyahat rehberleri oluşuyor ve imparatorluğun dört bir yanından bu uzun ve zorlu hac yolculuğuna çıkan insanlara yardımcı oluyordu.
Camilerde mihrabın kıble yönüne bakmasının zorunlu olması, coğrafya ile meşgul olmak için ayrı bir sebep teşkil etti. Zira günlük namaz vecibesinin yerine getirilebilmesi için kıblenin tam olarak bilinmesi gerekirdi.
Son olarak, savaşlar, istilalar ve İslam dünyasının genişlemesinden kaynaklanan siyasi ve idari şartlar coğrafya bilgisi arayışında yeni bir boyut doğurdu.
Daha güvenilir birer astronomi ve matematikle birlikte, coğrafi araştırmalarda devasa adımlar atılmaya başlandı; haritacılık saygı gören bir alan haline geldi.
9'uncu yüzyılda yaşayan İranlı âlim Hârizmî, ilk bilimsel coğrafyacılardandı ve aynı zamanda son derece yetenekli bir matematikçiydi.
Dünyanın Şekli adlı ünlü eserinden ilham alan sonraki nesil Bağdat ve Endülüslü yazarları, coğrafi verileri ortaya çıkarmaya, analiz etmeye ve kaydetmeye başladılar.
Suhrab adlı diğer bir coğrafyacı 10'uncu yüzyılın başında Dünya üzerindeki çeşitli deniz, ada, göl, dağ ve nehirleri anlatan bir kitap yazdı. Fırat, Dicle ve Nil nehirleriyle ilgili notları oldukça dikkat çekiciydi.
Bağdat'ın kanalları hakkında verdiği bu bilgiler sayesinde şehrin Orta Çağ'daki planı yeniden oluşturulabildi.
Bu çalışmayı 1895 yılında gerçekleştiren Guy Le Strange, Suhrab ismini tanınmış hekim İbn Sarabiyun (Latince Ibn Serapion) ile karıştıracaktı.
Le Strange bu rekonstrüksiyon çalışmasında 9'uncu yüzyılda yaşayan Yâkubî'nin eserlerinden de istifade etti. Bu iki metin, yani Suhrab'ın su dağıtım şebekesiyle ilgili eseri ve Yâkubî'nin Bağdat'tan gelen ana yollar tarifi birbirini çok iyi tanımladılar.