Arama
İstanbul'un ilk yükseköğretim kurumu; Sahn-ı Seman medreseleri
İstanbul'un fethinden sonra şehri kültür, sanat ve bilim merkezi haline getiren Fatih Sultan Mehmet, aynı zamanda şehrin ilk yükseköğretim kurumu olan Sahn-ı Seman medreselerini kurdu. Ali Kuşçu'nun düzenlediği medresenin ders programı, uzun yıllar kullanıldı. Fatih Sultan Mehmet'in de kitaplığında bulunan Risale-i Muhammediyye gibi eserler talebelere okutuldu.
Fatih Sultan Mehmet, medresenin ilmi çalışmalarının yanında, öğrencilerinin çalışmalarını da izlerdi. Talebelerin adlarını, durumlarını, aldıkları görevleri yazdığı bir defteri olduğu söylenir. Öyle ki bazen talebelerin sınav heyetlerinde başkanlık ederdi.
Fatih Sultan Mehmet'in sanat ve bilim adamlarına gösterdiği ihtimam ve Sultan'ın teşvikleriyle, İstanbul'un bilim merkezi haline gelmesi, dönemin önemli âlimlerinin şehre gelmesini sağladı. Bunlardan biri matematik ve astronomi âlimi Ali Kuşçu'ydu.
İlk olarak Uzun Hasan'ın elçisi olarak İstanbul'a gelen Ali Kuşçu'nun bilgi birikimine hayran olan Fatih Sultan Mehmet, onun İstanbul'da kalmasını rica etti. Fatih'in ricasını kabul eden Ali Kuşçu, elçilik görevinin bitmesinden sonra İstanbul'a doğru tekrar yola çıktı.
Ali Kuşçu, yol boyunca büyük törenlerle, armağanlarla karşılaştı. İstanbul'da kendisini karşılayanlar arasında İstanbul kadısı Hocazâde de vardı. Fatih Sultan Mehmet, huzuruna kabul ettiğinde Ali Kuşçu'ya Hocazâde'yi nasıl bulduğunu sormuş, o da "Acem'de Rum'da benzeri yok" deyince Fatih de "Arap'ta da benzeri yoktur." demiştir.
Ayasofya Medresesi'ne müderris olarak tayin edilen Ali Kuşçu, aynı zamanda Sahn-ı Seman medreselerin programını düzenlediği söylenir. Ali Kuşçu tarafından düzenlenen programlar, 19. asra kadar kullanıldı.
Buradaki medreselerde alanında uzman âlimler müderris olarak görevlendirilir, müderrislerin yardımcıları olan muidlerin de okutulacak dersleri teferruatlı olarak anlayabilecek düzeyde olmasına dikkat edilirdi.
Sahn-ı Seman medreselerinde okutulacak programları Ali Kuşçu, Molla Hüsrev ve Fatih Sultan Mehmet'in birlikte belirlediği söylenir.
Medresede akli ve nakli ilimler okutulurdu. Matematik, doğa bilimleri, kelâm, fıkıh ve fıkıh usulü, felsefe, geometri (hendese), aritmetik (hesap) ve astronomi ilimleri tahsil edilirdi.
Edebiyat, tarih ve coğrafyaya ait eserler ise talebelerin özel ilgilerine ya da konunun daha iyi anlaşılması amacıyla okutulurdu.