Arama
İstanbul’un kaybolan hazineleri
Tarihi şehirler, insanı çepeçevre kuşatan eski eserleri sayesinde canlılıklarını muhafaza eder. Sadece muhteşem büyük yapılarla değil, sokak aralarında kalan küçük ama bir o kadar kadim eserler ile şehrin ruhu korunur. İstanbul'da maalesef son yüzyıl içinde birçok cami, mescit ve çeşme imar planları adı altında yapılan yıkımlarla ortadan kaldırılmıştır. Eskiden İstanbul siluetini süsleyen ancak şimdi yerlerinde olmayan eserleri tanıyalım...
BALIKPAZARI İSKELESİ MESCİDİ
🔸 Balıkpazarı İskelesi Mescidi, Karaköy Köprüsü'nün başlangıcı ile Zindanhanı arasında bulunan alandaydı. Hadikatül Cevami'nin verdiği bilgiye göre ilk olarak Sultan II. Mustafa döneminde adı bilinmeyen bir kadın tarafından yaptırılır. Bu küçük ahşap cami, 1774 yılında yanar ve bir süre yeniden yapılmadan kalır.
🔸 Daha sonra onarılan cami, 1940'lı yıllara kadar ayakta kalmıştır. Ancak ne yazık ki bir süre sonra da bütünüyle yıktırılıp ortadan kaldırılır.
Hadikatül Cevami nedir?
Hüseyin Ayvansarâyî'nin (ö. 1201/1787) XVIII. yüzyıl sonlarına kadar İstanbul'da mevcut cami, tekke ve zâviyeler hakkında bilgi veren eseri.
BALABAN AĞA MESCİDİ
🔸 İstanbul'da "imar" adı altında yapılan yıkımlardan biri de Balaban Ağa Mescidi olmuştur. İlk yapımı Roma devrine ait Balaban Ağa Mescidi, Şehzadebaşı ile Laleli arasında Fen Fakültesi karşısında bulunuyordu.
◾ Bazı araştırmacılar, kaynaklardan bu çevrede olduğu öğrenilen bir Bizans manastırının kalıntısı olduğunu ileri sürmüş, bazılarıysa manastırın kütüphanesi olabileceğini iddia etmişlerdir.
🔸 İstanbul'un fethinden sonra Sekbanbaşı Balaban Ağa tarafından mescide dönüştürülür. Sık sık büyük yangınlarda zarar gören yapı daha sonra yıkılır.
ATTAR HALİL AĞA MESCİDİ VE ÇEŞMESİ
🔸 Tarihin sayfaları arasında kaybolan eserlerden biri de bugün yeri bile belli olmayan Attar Halil Ağa Mescidi'dir. Şehrin batı tarafında Edirnekapı'dan Topkapı'ya surlara paralel uzanan caddenin Vatan Caddesi'yle kesiştiği köşede bulunuyordu.
🔸Hadikatül Cevami, bu mescidin banisinin kabrinin yeri bilinmeyen Attar Halil Ağa adında kişi olduğuna işaret eder. Tarihi eser, imar nedeniyle yıkılır.
SULTAN I. MAHMUD ÇEŞMESİ
🔸 Sultan I. Mahmud Çeşmesi, Fatih'ten Edirnekapı'ya giden ama caddenin sol tarafında, Kıztaşı ve Vatanperver Sokağı kavşağında bulunuyordu.
🔸 Çeşme, İstanbul'un 1918'e kadar olan sokak dokusunda yoğun bir yerleşme mahallinin içinde ve caddenin kenarında bulunuyordu.
🔸 Kitabesinde Sultan Mahmud'un bu çeşmeyi yaptırıp, buraya çeşme suyu getirmesinden övgü ile söz edilir. 1978'de arazinin satılması üzerine çeşme yıktırılarak yerine apartman yaptırılır.