Arama
İstanbul’un sosyal yaşantısını renklendiren 12 adet
Toplum hayatında oldukça önemli bir yere sahip olan adetler, sosyal hayatı düzenleyen kurallar toplamıdır. Eski İstanbul sakinlerinin adetleri, şehrin gizem dolu bir yanını daha ele verir. Yedikleri duttan şifa bekleyen Osmanlı halkından, savaş uzar korkusuyla evde oya işlemeyen kadınlara kadar İstanbul'un yaklaşık 3 bin yıllık tarihinde bunlara benzer sayısız ilginç âdet var... Kenti tanımak ve geçmişiyle yüzleşmek isteyenler için İstanbul'un sosyal yaşantısını renklendiren 12 âdeti derledik.
💠 İstanbul hayatının değişmez ananelerinden birisi de Ramazan aylarının en renkli görüntülerine sahne olan Baklava Alayı'dır. Kanuni Sultan Süleyman devrinden kalma bir âdet olan Baklava Alayı, her Ramazan ayının on beşinci günü Topkapı Sarayı'nda gerçekleşen Hırka-i Saadet ziyareti kapsamında düzenlenirdi.
🔍 OSMANLI PADİŞAHLARININ BEŞ YÜZ YILIK GELENEĞİ BAKLAVA ALAYI
💠 Haliç Karaağaç yakınlarındaki adaların birinin üzerinde, kaidesi harç ve demirden, halk tarafından arzuhal taşı adıyla anılan bir taş vardı. Yapım tarihi ve kullanım amacı tam olarak bilinmese de, halk arasındaki inanış bu taşın padişaha sunulacak arzuhaller için oraya dikildiğiydi.
🔸 III. Ahmed döneminde İstanbul halkı padişaha bir dilekçe sunacağı zaman bir kayıkla adaya gelip, dilek veya şikâyetini bildiren arzuhalini taşın üzerine bırakıyor, belli dönemlerde adaya gelen bir saray görevlisi de bu kâğıtları toplayıp padişaha sunuyordu.
💠 Oldukça gürültülü ve eğlenceli bahar karşılama âdetlerinden biriydi. Her yıl mart ayının ilk gecesinde İstanbul halkı evlerindeki kırık testi, çatlak saksı, kullanılmaz hale gelmiş kavanoz, sürahi, bardak gibi cam ve toprak eşyaları pencerelerden dışarı atar ve "Mart içeri, pire dışarı" diye bağırırlardı.
🔸 Bu âdete benzer bir başka âdet de, daha çok gayrimüslimlerin yılbaşı gecesi uğursuzlukları uzaklaştırmak için evlerinden bardak, tabak gibi eşyalar atmasıdır. Bu âdet günümüzde de uygulanmaktadır.
🔍 OSMANLI İMPARATORLUĞU'NUN SON ZAMANLARINDA ÇEKİLMİŞ 30 FOTOĞRAF
💠 Savaş zamanı, savaşı uzatacağına inanıldığından evlerde oya ve kese örmemeye dikkat edilirdi. Yeni taşınılan evin ocağı yakılacağı zaman evde ilk olarak tatlı pişirmenin veya ocağın üstüne bir parça kımızı şeker atmanın eve uğur ve neşe getireceğine inanılırdı.
🔸 Yeni bir elbise dikilirken yakasından artan parça doğranıp atılırsa, elbise ilk olarak Cuma veya Pazar günü giyilirse o elbisenin sahibine uğur getireceğine inanılırdı.
💠 Eski İstanbul'da ilkbahar geldiğinde öğrencileri mesire yerlerine götürmeye, "mektep seyri ve kapama" denirdi. Genelde Çırpıcı ve Veliefendi çayırlarında yapılan bu eğlencelerde, çocuklara etli pilav, bademli-sütlü helvalar yedirilir, çevredekilere de ikram edilirdi.
💠 Mesireye çıkma günü geldiğinde öküz arabalarının üzeri tenteyle örtülür, yastık ve pamuk şiltelerin etrafı defne yapraklarıyla süslenirdi. Mektep seyri alayına genelde veliler de eşlik ederdi.
🔸 Arabaların önünde bugünün palyaçoları olarak adlandırılabilecek, yüzleri boyalı soytarılar geçer, çocukları eğlendirirdi. Mektep seyri alayının geçtiğini öğrenen halk sokağa çıkarak eğlencelere eşlik edip çocukları yolculardı.
🔸 Bu adetin bir adının da "kapama" olmasının sebebi ise, okulun kapanma döneminde taş mekteplere verilen kapama paralarıydı. Mektep seyirlerinin masrafı bu paradan sağlanır, okul kapandığında bu paralarla alınan ayakkabı ve giysiler fakir öğrencilere dağıtılırdı.
🔍 OSMANLI'NIN İLK KIZ ÖĞRETMEN OKULU: DÂRÜLMUALLİMÂT