Arama
İznik'teki kültür hazinesi tarihi eserler
Roma, Selçuklu ve Osmanlı'ya ev sahipliği yapan İznik, çok eski bir yerleşim merkezidir. İlkçağ sikkelerinde "Altın Şehir" olarak nitelendirilen şehrin etrafı surlarla ve pek çok tarihi yapıyla çevrilidir. Bu kadim şehir, Orhan Gazi'nin İznik fethinden sonra camiye çevirdiği ve Mimar Sinan dokunuşlarıyla yeniden hayat bulan Ayasofya Camii'nden tutun da Roma döneminde inşa edilen Dikilitaş'a kadar pek çok kıymetli tarihi yapıyı bünyesinde barındırmaktadır. İznik'teki kültür hazinesi 5 tarihi eseri sizler için derledik…
Bizans döneminde Ayasofya
📌Dünya tarihi açısından önemli bir yapı olan Ayasofya, Romalılar döneminde tapınak olarak kullanılmış, Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) döneminde 7'nci yüzyılda yapının üzerine bazilika inşa edilmiştir.
📌11. yüzyılda depremde tamamen yıkıldığı düşünülen yapı, mimarisinde önemli değişiklikler yapılıp nefler, payeler ve bunların arasında yerleştirilen sütunlarla ayrılarak yeniden inşa edilmiştir.
Ayasofya Camii'ne çevrilen mabed
📌Orhan Gazi tarafından 1331 yılında İznik'in fethedilmesiyle camiye çevrilen yapı, Orhan Gazi Vakfı adına tescil edilmiştir.
📌Şehrin tam ortasında bulunan bu mâbed tarihlere Ayasofya adıyla geçmiştir. Ayrıca, Orhan Gazi vakfının yanında bir de medrese kurdurmuştur.
Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman'da Orhan Gazi'nin İznik'te bir büyük kiliseyi cami, bir manastırı da medrese yaptığını nakletti.
Nasıl gidilir?
Camiye Mimar Sinan dokunuşları
📌Osmanlı döneminin büyük mimari dehası Mimar Sinan'ın, İznik'teki Ayasofya Camii'ne büyük katkıları olmuştur.
📌Ayasofya'nın Kanûnî Sultan Süleyman devrinde bir yangın sonucu harap olması üzerine, devrin hassa başmimarı Koca Sinan tarafından büyük ölçüde mimarisi de değiştirilerek tamir ve ihya edilmiştir.
📌Mimar Sinan tarafından güney tarafa sağ sahnın (üstü kubbeli örtülü yer) köşesine mihrap yerleştirilmiş, çindeki kemerler ve bunların dayandığı sütunlar kaldırılarak geniş açıklıklı büyük kemerler yapılmış, böylece namaz kılanların mihrabı görebilmesi sağlanmıştır.
📌Bu tamirat, Mimar Sinan'ın eserleri hakkında bilgi veren çeşitli tezkirelerde de yer almaktadır.
Evliya Çelebi'nin gözünden İznik Ayasofya Camii
Evliya Çelebi 1648'de İznik'e uğradığında gördüğü Ayasofya'yı, "Çarşı içinde üzeri kurşun örtülü, bir minareli büyük bir mâbed" olarak tarif ettikten sonra buranın yandığını ve Kanûnî Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan'a tamir ettirildiğini belirtir.
Ayasofya Camii'nin mimari özellikleri
📌Cami, şehrin tam ortasında yer alır. Yukarıdan bakıldığında 4 ana kapı görülmektedir.
📌4 köşe düzlem üzerine tutturulmuş kubbe ile örtülüdür.
📌Dikdörtgen planlı 3 nefli bazilikadır.
📌Gerek bugünkü minare ve gerekse yapıdaki Türk dönemini yansıtan değişikliklerin büyük bölümünde, ünlü Mimar Sinan'ın izlerini bulmak olanaklıdır.
📌1935 ve 1953 yıllarında yapılan onarımlar sırasında renkli taşlarla bezenmiş taban mozaikleri ve din görevlilerinin törenler esnasında topluca bulundukları, yarım yuvarlak oturma kademeleri ortaya çıkarılmıştır.
İznik'in fethinin nişanesi: Ayasofya Camii
📌İznik'in merkezinde bulunan medreseyi, Orhan Gazi'nin büyük oğlu "Rumeli Fatihi" olarak anılan Şehzade Süleyman yaptırmıştır.
📌Yazıt taşı bulunmayan medresenin kesin yapım tarihi belli değildir; 1335-1359 tarihleri arasında yapıldığı tahmin edilmektedir.
Günümüzde hangi işlevde kullanılmaktadır?
📌Süleyman Paşa Medresesi, geleneksel çini sanatını yaşatmak ve gelecek nesle ulaştırmak amacıyla restore edilerek yeniden düzenlenmiştir. Bugün tarihsel el sanatlarına özgü bir ticaret mekanı olarak düzenlenmiştir.
📌"Çiniciler Çarşısı" olarak hizmet veren medresede seramik üretimi yapan dokuz sanat atölyesi bulunmaktadır. Bu atölyelerde geleneksel İznik çinileri üretilmekte, Çini sanatı öğretilmekte ve satılmaktadır.
Nasıl gidilir?
Yapının mimari özellikleri
📌Açık avlulu ve U planlı medresede, bir dershane ile on bir adet öğrenci hücresi bulunmaktadır.
📌Yapının cephe duvarları moloz taş ve tuğla ile örülmüş, bazı yerlerinde devşirme malzeme kullanılmıştır. Revak duvarları almaşık tekniği ile bir sıra taş, üç sıra tuğla örgülü olup sütunları granit ve mermerdir.
📌Yapı aslına uygun onarılmış ve bugün tarihsel el sanatlarına özgü bir ticaret mekanı olarak düzenlenmiştir.