Arama
Kıbrıs Barış Harekatı
307 yıl süren Osmanlı hakimiyetinin ardından stratejik konumu nedeniyle pek çok olaya şahit olan Kıbrıs, 50 sene önce gerçekleşen 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekatı ile özgürleşti. Ada'da bulunan Türklerin, asırlardır komşusu olan Rumlar tarafından katledildiği, dışlandığı ve ötekileştirildiği 15 senenin sonunda Türkiye, Kıbrıs'a müdahale ederek barışı ve huzuru tesis etti.
🔹 Kısa süreliğine yaşayacak olan Kıbrıs Devleti kuruldu fakat adaya barış bir türlü gelmedi. Çünkü Rumlar, Yunanistan'la birleşme amacından hiçbir zaman vazgeçmedi. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçilen Makarios öncülüğünde kurulan EOKA (Kıbrıs Milli Mücadele Örgütü) adlı Rum örgütü, Türklere karşı saldırılara başladı.
Makarios kimdir?
1913 - 1977 arasında yaşayan Makarios, ENOSİS hareketinin liderleri biri ve Kıbrıs'ın ilk cumhurbaşkanıdır. Türklere karşı yapılan katliam ve vahşetlerin arkasında olan siyasi isimdir.
🔹 Zaman içinde Kıbrıs'taki Türkleri ortadan kaldırmak maksadıyla Rumlar saldırılara başladılar. Bu saldırıların en kanlısı 1963 Aralık ayında düzenlendi. Saldırı, tarihe "Kanlı Noel" adıyla geçti. Yüzlerce Türk bir gecede katledildi. Her geçen gün artan olaylara Türkiye kayıtsız kalmadı. Birleşmiş Milletler'in müdahalesine rağmen Rumlar, saldırılarına devam ettiler. Garantör devletlerden biri olan İngiltere ise herhangi bir müdahalede bulunmadı. İngiltere bir dönem kolonisi olan bölgedeki kıyım ve vahşeti sadece seyretti.
🔹 Özellikle 1967'den itibaren bölgede Türklere karşı olan baskı arttı ve katliamlar yeniden başladı. Zorunlu göçlerle Türk halkı Ada'nın ufak bir kısmına sıkıştırıldı. 1974'te Yunanistan, Ada'nın ilhakı yani bütünüyle kendisine bağlanması için harekete geçti. Bu gelişme, Türkiye için bardağı taşıran son damla oldu.
🔹 Rumlara ait silahlı gruplarca 1963'ten itibaren gerçekleştirilen saldırılar sonucu Kıbrıs Türkleri, ülke yönetiminden baskı ve zulümle uzaklaştırıldı. Adayı Yunanistan'a bağlama hedefine ulaşmak isteyen Rumların yürüttükleri saldırılar ve ambargolar 1963-1974 yılları arasında artarak devam etti.
🔹 EOKA-B liderlerinden Nikos Sampson, Yunanistan'da iktidarda bulunan cuntanın desteğiyle gerçekleştirdiği darbeyle 15 Temmuz 1974'te Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi. Bu durum Kıbrıs'ta var olan kaos ve şiddeti daha da artırdı.
🔹 Türkiye, İngiltere ve Yunanistan'ın 1959'da imzaladığı Zürih ve Londra antlaşmalarıyla bu ülkelerin garantörlüğünde Türk ve Rum halklarının ortak eşitliğine dayalı olarak Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu. Ancak 1963'ten itibaren Rumlara ait silahlı grupların saldırıları sonucu Kıbrıs Türkleri ülke yönetiminden baskı ve zulümle uzaklaştırıldı.
🔹 Adadaki darbe haberi Ankara'ya ulaşınca Milli Güvenlik Kurulu toplandı. Başbakan Bülent Ecevit, toplantının ardından Türk Silahlı Kuvvetlerine Kıbrıs'a müdahale ihtimaline karşı hazırlık yapılması yönünde talimat verdi. Dünya kamuoyunun Kıbrıs'taki askeri yönetime tepkileri de Türkiye'nin lehine bir ortam oluşturmuştu.
🔹 Aynı gün Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na ait bir filo, çıkarma gemileriyle Akdeniz'e açıldı. Kıbrıs Barış Harekatı, TSK'ya bağlı birliklerin Lefkoşa-Hamitköy-Gönyeli ve Pınarbaşı bölgelerine hava indirme, Yavuz Plajı'na denizden çıkarma yapmasıyla 20 Temmuz'da başladı.
🔹 Harekatın parolası ise "Ayşe tatile çıksın" olarak belirlendi. Ayşe, Cenevre konferansına katılan dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş'in kızının adıydı.
🔹 Türk uçakları 21 Temmuz'da, Rum mevzilerine karşı harekete geçti. 4. Paraşüt Taburu ile birleşen Kıbrıs Türk Kuvvetleri, Lefkoşa Havalimanı ile Kaymaklı bölgesine taarruza başladı. 2. ve 3. komando taburları Zeytinli istikametinde ilerledi. Kocatepe muhribi ise haberleşme ve koordinasyon eksikliğinden dolayı Türk uçaklarınca batırıldı.
🔹 Harekatın ikinci günü, 3'üncü Paraşüt Taburu'nun taarruzu sonucu Deliktepe düştü. Girne'ye giren Türk birlikleri Lefkoşa'ya yöneldi. Bu sayede Lefkoşa-Girne hattı birleştirildi