Arama
Kiliseye çevrilen Türk eserleri
Osmanlı'nın fethettiği ve güzel bir sadâ bırakarak çekilmek durumunda kaldığı yerlerdeki yapılar ya tahrip edildi ya da kiliseye çevrildi. Osmanlı'dan kalma yapıları yok ederek şehrin tarihini sıfırlamak isteyen yeni devletçikler, günden güne yapıları bitirmeye devam ediyor. Gelin, kiliseye çevrilen Türk eserlerine ülke ülke bakalım..
Tarihe götüren program
🔶 VAV TV'de izleyiciyle buluşan ve Prof. Dr. Haşim Şahin'in hazırlayıp sunduğu "Doğu'dan Batı'ya Tarih" programında "Kiliseye çevrilen Türk eserleri" konuşuldu. Konunun uzmanı Yüksek Mimar Mehmet Emin Yılmaz, tahrip edilen ve kiliseye çevrilen kiliseleri anlattı.
🔶 Yılmaz'ın tespitine göre, "Avrupa'da kiliseye çevrilen yapı sayısı 374'tür. Bunlardan 277'si cami idi. Kırım ve Ukrayna'da dönüştürelen yapıların hepsi Rus işgali sırasında gerçekleşir. Yine 93 Harbi bu dönüşümün kırılma noktasıdır. Rusların Balkanları karıştırması sonucu diğer milletlerin ayaklanmasıyla birlikte yapılara saldırılmıştır."
Macaristan'da dönüştürülen yapılar
🔶 Kanuni Sultan Süleyman döneminde Macaristan'da hakimiyet sağlayan Osmanlı, buraya da sanat harikası eserler kazandırır.
🔶 Macaristan'ın başkenti Budin şehrinin solunda Gürzü İlyas Baba Tekkesi bulunurken sağında ise Gül Baba Tekkesi bulunur. Evliya Çelebi, Gül Baba için "Budin'in gözcüsü" unvanını zikreder.
🔶 Budin'de bulunan Toygun Paşa Camii ve Mustafa Paşa Camii kiliseye çevrilir. Şehrin en önemli mekanı sayılan Gül Baba Türbesi de kiliseye çevrilir ve kubbesinin üstüne bir dilimli çatı yapılır. Osmanlı penceresinin şekli değiştirilir. Tüm gayeleri şehirdeki Osmanlı kimliğini yok etmektir.
🔶 Budapeşte'nin Tabakhane Mahallesi'ndeki Sokullu Mustafa Paşa Camii'nin kubbesi kuşatma esnasında top atışları nedeniyle yıkılır. Geriye kalan bina duvarları kullanılarak Katolik kilisesi yapılır.
🔶 Peçuy şehrinin merkezinde yer alan Gazi Kasım Paşa Camii'nin minaresi, Osmanlı Macaristan'ı kaybettikten sonra 1776'da yılında yıkılır. Cami bugün şehrin en büyük kilisesi olarak ayaktadır.
🔶 Yine Peçuy'da bulunan İdris Baba Türbesi, tıpkı Gül Baba Türbesi gibi 1680'de kiliseye çevrilir. 1963 yılında kadar kilise olarak kullanılır. Yakın zamanda TİKA tarafından bir restorasyon yapılır. Ferhad Paşa Camii de kiliseye çevrilen eserlerden biridir. Yakovalı Hasan Paşa Camii'nin minaresi çan kulesine çevrilir. Kubbesindeki Osmanlı izleri yok edilir ve içi kilise resimleriyle doldurulur.
🔶 Kanuni Sultan Süleyman'ın vefat ettiği Zigetvar'da, fethini göremediği şehirde adına cami yapıldı. Sultan Süleyman Camii'de kilise çevrilir ve bugün müze olarak kullanılır.
🔶 Zigetvar'ın meydanında bulunan Müezzinzade Ali Paşa Camii de bugün kilise olarak kullanılır. Kubbeyi kapatıp Osmanlı izlerini yok etmek için ikinci bir çatı yapılır. Minaresi de yok edilerek çan kulesi koyulur.
🔶 Macaristan'da bulunan Sultan Süleyman Camii'nden geride kalan taşlarla yapılan bir de planka bulunur. Bu ülkedeki tahrip edilenler yapılar arasındaki en farklı örnektir.
Günümüzde Gül Baba Türbesi
TİKA tarafından restore edilerek yepyeni bir görüntüye kavuşturuldu.
Hırvatistan'da tahrip edilen yapılar
🔶 Drniş kasabasında bulunan küçük Osmanlı camisi, Venedikliler tarafından kiliseye dönüştürülür. Camide çok fazla değişiklik yaptıkları için kubbe çöker ve yeniden betondan kubbe yaparlar.
🔶 Yakova kasabasında bulunan İbrahim Paşa Camii de benzer bi akıbetle Avusturyalılar tarafından kiliseye çevrilir ve kubbesinin üzerine çatı eklenir. Caminin kimliği yok edilir ve bugün kilise olarak kullanılmaya devam edilir. Yakova'da bulunan bir diğer yapı olan kule de üzerine çatı eklenerek kiliseye çevrilir.
🔶 Ösek Kalesi içerisinde bulunan iki kilise de aslında Osmanlı camisidir. Kanuni ve Gazi Kasım Paşa'nın yaptırdığı bu mabedler bugün kilise olarak ayaktadır.