Arama
Kutsal şehir Kudüs'ün tarihi
Orta Doğu'da yer alan ve dünyanın en eski kentlerinden biri olan Kudüs yıllardır İsrail-Filistin çatışmalarına sahne oluyor.
"Toprak Günü" gösterilerini yıldönümünde Filistinli grupların günler öncesinden yaptığı "Büyük Dönüş Yürüyüşü" çağrısına katılmak için halk sınıra akın etmişti gösteriler sonunda birçok Filistinli hayatını kaybetmişti.
Ayrıca bugün, ABD İsrail'in kuruluş yıl dönümünde Tel Aviv'de bulunan büyükelçiliğini Kudüs'e taşıma kararını gerçekleştirirken İsrail'de kutlamalar düzenliyor. Bu kararın ardından şehirde gerilim yükselmeye başladı.
Tel Aviv'deki ABD Büyükelçiliği'nin yarın işgal altındaki Kudüs'e taşınacak olması şehirdeki gerilimin yükselmesine yol açtı.
Kur'an'da Kudüs ismi geçmediği gibi İslâm kaynaklarında bu şehrin adı olarak zikredilen diğer isimlere de rastlanmamaktadır. Ancak müfessirler, Kur'an'daki "el-Mescidü'l-Aksâ", "mübevvee sıdk" (Yûnus 10/93) ve "el-arzü'l-mukaddese" (el-Mâide 5/21) gibi tabirlerle ya Kudüs'teki Beytülmukaddes'in ya da genellikle söz konusu şehrin de içinde bulunduğu Filistin topraklarının kastedildiğini belirtmişlerdir. Öte yandan Elmalılı Muhammed Hamdi âyette geçen el-Mescidü'l-Aksâ'nın Beytülmakdis, mübarek kılındığı haber verilen çevresinden de Kudüs ve civarı olduğunu söylemektedir. Mescid-i Aksâ tabiri, İslâm'ın ilk dönemlerinde bazan Kudüs için de kullanılmakla birlikte asırlar boyunca bununla özellikle Harem-i şerif kastedilmiştir
Kudüs ismi Kur'an'da doğrudan geçmemekle birlikte bu şehirden el-Mescidü'l-Aksâ'nın mübarek kılınan çevresi şeklinde bahsedilmiş, ayrıca bulunduğu bölge "mukaddes toprak" "iyi, güzel bir yer" olarak nitelendirilmiştir. Hadislerde ise Mescid-i Aksâ'nın, Mescid-i Harâm ve Mescid-i Resûlullah ile beraber ziyaret amacıyla seyahat edilebilecek üç mescidden biri ve yeryüzünde Mescid-i Harâm'dan sonra inşa edilen ikinci mescid olduğu belirtilmiştir
Bizans İmparatorluğu yönetimindeki Kudüs, Hz. Ömer yönetimindeki Müslüman ordusu tarafından fethedildi. Kudüs'ün Müslümanlaştırılması 620'de başladı. Kudüs, İslamiyet'te ilk kıble olarak kabul edilmektedir ve yine Hz. Muhammed'in Kudüs'ten miraca yükselmesi kentin önemini artırdı. Ancak 16 ay sonra kıble Mekke'ye çevrildi. 638 yılında Halifelik yönetim alanını Kudüs'e kadar genişletti. Hz. Ömer, bu dönemde Yahudilerin kente girmesine izin verirken, Hristiyanların ve kutsal alanların da Müslümanların yönetimi altında güvende olacağını temin etti. Bu dönemlerde inançlar arasında uzlaşında bahsedilmektedir. Öyle ki hem Arap hem de İbrani kaynakları Mescid-i Aksa'nın etrafının çöplerle dolu olduğunu ve Yahudi ve Arapların bu alanı birlikte temizlediğini yazmaktadır. Halife Abdülmelik, 7. yüzyılın sonuna doğru kente Kubbet-ü Sahra'yı inşa ettirir.
Orta Çağ, Kudüs için savaşların sıklaştığı dönemlerdir. Yerli Hristiyanların şehirden kovulması sonrasında Hristiyanlar ilk haçlı seferini gerçekleştirdi ve kentteki Müslüman ve Yahudilerin bir çoğunu katletti. Sonrasında ise Haçlılar tarafından Kudüs Krallığı kuruldu. Müslüman ve Yahudilerin kente dönüşünü engellemek için bölgeye Hristiyan topluluklar yerleştirildi.
Alex Arbuckle, Kudüs Türk hakimiyetindeki son günlerini gösteren Amerikan Kongre Kütüphanesi'nde bulunan 1900-1918 yılları arasında çekilmiş fotoğrafları derledi. 1517'den itibaren Osmanlı'nın kontrolüne geçen Kudüs'ün tarihi merkezi Müslüman, Hristiyan Yahudi ve Ermeni semtlerine ayrılmıştı. İşte o tarihi fotoğraflar.