Arama
Kutsal toprakları yeşerten devlet: Osmanlı
Kutsal toprakların üzerine büyük bir hassasiyetle titreyen Osmanlılar Mekke, Medine ve Cidde sancaklarından oluşan Hicaz topraklarını idaresine aldıktan sonra vilayet haline getirmişti. Burada pek çok proje geliştiren ecdad, son olarak ll. Abdülhamid devrinde Hicaz demiryolunu açarak bölgeye ulaşımı sağladı. İlk deniz suyu arıtma tesisleri de bu beldede kurulmuştu.
➤ 1524-1530 yılları arasında Mekke'deki en önemli su kaynağı Ayn-ı Zübeyde'ye eklenen Ayn-ı Hanîn kanallarıyla Mekke ve Arafat toprakları bol suya kavuştu.
➤ 5 Haziran 1883'te Mekke'de gerçekleştirilen çalışmaların sonuncusu ile birlikte, Ayn-ı Zübeyde ve ona ilave edilen Ayn-ı Za'ferân kanallarının tamiratı 82.168 altın harcanarak gerçekleştirildi.
➤ Kutsal topraklarda az da olsa şiddetli yağan yağmurların yıkıcı etkisini azaltmak, Kabe ve Mescid-i Harama gelebilecek zararları engelleyebilmek için Osmanlı, yağmur sularının ve sel yataklarının yollarını değiştirdi.
➤ Osmanlı hakimiyetine girmesiyle birlikte Mekke'de fiziki plana sadık kalınarak Harem-i Şerif merkezli sosyal ve kültürel nitelikte inşa edilen yapılarla İslam'ın doğduğu şehir bambaşka bir görünüm kazandı.
➤ Sadece bu faaliyetleri ile sınırlı kalmayan Osmanlı Mekke'yi korumak için surların görevini tamamlayacak Ecyad, Fülfül ve Hind kalelerini inşa etti.
📌 Bilgi Notu:
Ecyad Kalesi, 2001'de yerine döneminin en yüksek yapısı pozisyonuna geçecek Mekke Tower'ın yapılma kararı alınmasıyla yıkılmıştır.
➤ Cihan imparatorluğunun Mekke'de gerçekleştirdiği bu faaliyetler ile bölge fiziki açıdan Osmanlı medeniyetinin unsurlarının canlı bir merkezi haline geldi.
➤ Padişahlar, hanedan mensupları ve diğer ileri gelenler şehirde mescitler, medreseler, tekkeler, zaviyeler, ribatlar, misafirhaneler, imaretler, hastaneler, sıhhiye idareleri ve sebiller gibi çok çeşitli yapılar yaptırdı.
➤ Büyük seyyah Evliya Çelebi, Seyahatnamesi'nde 17. yüzyılda Mekke'de iki umumi hamamın bulunduğunu ve ilk çağlardan beri şehirde darüşşifaların yer aldığını belirtir.
➤ Osmanlı Devleti Hicaz'da ilk olarak Peygamber Efendimiz'in (SAV) dünyaya teşrif ettiği ev olmak üzere, hamamları, hastaneleri ve İslâm'ın ilk döneminden kalan mekanları restore ederek muhafaza eder.
Mim Kemal Öke'nin 'Kutsal Topraklarda Casuslar Savaşı' eserinden alıntılar