Arama
Mahya sanatı nasıl doğdu?
Geçmişten günümüze, Ramazan ayının gelişi daima şehirdeki birtakım değişikliklerle kendini göstermeye başlar. Tezgahları dolduran hurma ve iftariyelikler, fırınların önündeki pide kuyrukları ve pastane vitrinlerindeki güllaç tepsileri… Ramazan'a kavuştuğumuzu bize en çok hissettiren unsurlardan biri de minareleri ve gökyüzünü süsleyen mahya ışıklarıdır. Fikriyat olarak, Osmanlı'da bir hat levhası ile başlayan mahya ışıklarının asırlık yolculuğunu sizlerle buluşturuyoruz.
İlk mahyanın kuruluşuna dair en yaygın rivayet, Sultan I. Ahmed dönemine ait.
Rivayete göre, dönemin meşhur hattatlarından Fatih Camii müezzini Hafız Kefevî, son derece sanatkârane işlemiş olduğu bir levhayı padişaha sundu.
Levhayı çok beğenen Sultan I. Ahmed, Kefevî'den levhayı ışıklandırarak, kendi yaptırdığı Sultanahmet Camii'nin minareleri arasına asmasını istedi.
Kandillerle ışıklandırılan levhanın, Sultanahmet Camii minareleri arasına asılmasıyla da ilk mahya kurulmuş oldu.
Bu rivayetin gerçekleştiği tarih hakkında kaynaklarda kesin bir bilgi bulunmasa da ilk mahyanın 1616 ve 1617 tarihlerinde kurulduğu tahmin edilir.
İnşası 1616 tamamlanan Sultanahmet Camii'nin banisi I. Ahmed, 22 Kasım 1617'de vefat etti.
Caminin açılış tarihi olarak kabul edilen 2 Haziran 1616 Cuma günü de, o yılın Ramazan Ayının hemen öncesine denk gelir.
Sultan I. Ahmed'in vefat tarihi ise, 1617 yılı Ramazan ayının ardından gerçekleşti. Yukarıdaki rivayetten yola çıkılarak, ilk mahyanın 1616 ya da 1617 yılının Ramazan ayında kurulduğu tahmin ediliyor.
İlk mahyanın kuruluşuna dair bir başka olay ise Sultan III. Ahmed'in sadrazamı Damat İbrahim Paşa'ya ait bir emirnameye dayanıyor.
Lale devrine ait olan bu emirname, mahyalarla ilgili en eski belge olma özelliğini taşıyor; ancak onun bizi ilk mahyanın kuruluşuna götürdüğü söylenemez. Çünkü belgede aynı anda bütün selâtin camilere mahya kurulması emrediliyordu.