Arama
Filmleri aratmayan yaşamıyla Dağıstanlı Mehmet Fazıl Paşa
Sultan II. Abdülhamid'i aslandan kurtaran, Enver Paşa'ya cepheyle alakalı tavsiye veren, Goltz Paşa'nın hayran olduğu filmleri aratmayacak denli maceralı bir hayatı olan Dağıstanlı Mehmet Paşa, Kafkas Kartalı Şeyh Şamil'in oğlu Gazi Muhammed'in kayınbiraderidir. Askeri eğitimini dereceyle bitiren Paşa, bizzat Çar'ın övgüsüne mazhar olmuştur. Osmanlı'ya gelerek Türk ordusuna uzun yıllar hizmet eden Mehmet Fazıl Paşa, Kut'ül Amare Kuşatması esnasında şehit düşmüştür.
BAĞDAT'TA BİR ASLAN BAHÇESİ
◾ Bağdat yıllarında Mehmet Fazıl Paşa, şehrin ahalisi tarafından oldukça çok sevilir. Paşa iklimine alışkın olmadığı Irak'ta kendisine bir hayvanat bahçesi dahi kurmuştur.
◾ Birbirinden güzel atlar, kaplanlar, aslanlar başta olmak üzere pek çok hayvanı ağırlayan bu bahçede Paşa, aslanlar ile oynadığı gibi hastalıklarını da tedavi ederdi.
CİHAN HARBİ YILLARI
◾ I. Dünya Savaşı'na Erzurum Cephesi'nde başlayan Fazıl Paşa, Enver Paşa'yı bazı stratejik hususlarda uyarır. Ardından bölgeyi daha iyi bilmesi sebebiyle Irak Cephesi'ne nakledilir.
◾ Evvela Kurna bölgesinde var olan bir isyanı bastıran Paşa, cephede aşiret kuvvetlerinden oluşan bir birliği komuta eder. Uzun yıllar Bağdat'ta görev yapar, Araplar arasında büyük bir şöhret ve sevgiye kavuşur.
BAĞDAT'TA YATAN ASLAN
◾ Kahramanlar her türlü olumsuz koşulda ortaya çıkarlar. Mehmet Fazıl Paşa da kahramanlık töresince aşiret mensupları ile en olumsuz şartlarda çok önemli başarılar elde eder.
◾ Irak Cephesi'nin hemen hemen tüm mevzilerinde kahramanca savaşan, ilerlemiş yaşına rağmen askere cesaret veren Paşa, Sabis Tepe muharebelerinde bir şarapnelin vücuduna isabet etmesi sonucunda şehadete erer. Mehmet Fazıl Paşa Bağdat'ta bulunan İmam-ı Azam mezarlığına defnedilir.
ENVER PAŞA'NIN HÜRMETİ
◾ Paşa'nın ilerlemiş yaşına rağmen gösterdiği cesaret ve orduyu idare etme biçimi Başkomutan Vekili Enver Paşa'yı da derinden etkilemiştir.
◾ Sarıkamış Cephesi'nde, emsalsiz bir hayat yaşayan cesur Fazıl Paşa'yı gören Enver Paşa asker içerisinde, teamülleri terk ederek Dağıstanlı'nın eline öperek ona karşı olan hürmetini dışa vurmuştur.
GOLTZ PAŞA'NIN MEKTUBU
◾ Modern ordu çalışmaları sebebiyle Osmanlı Devleti'nde bulunan Colmar von der Goltz I. Dünya Savaşı'nda Irak'ta bulunan 6. Ordu'nun Komutanlığını yaptı.
◾ Bu süreçte Mehmet Fazıl Paşa'nın cesaretine ve askeri aklına hayran kalan Goltz Paşa, Dağıstanlı Mehmet Fazıl Paşa'ya bir mektup yazdı.
Mektubun tam metni:
Kutelamara civarında 7/Kânunusani/1332
Fâzıl Paşa Hazretleri
Kut'a geldim. Bu fırsatla dahi zatıalileri ile görüşmek ve şimdiye kadar vukubulan muhaberatta ibraz buyurulan hidematı can siperâneden dolayı size karşı kalbimde hasıl olan takdiratı hürmetkâraneyi bir kere daha bizzat izhar ve iblâğ etmek isterdim.
Cephe-i harpte düşmanla teması daimide bulunmamış ve binaenalyh vazife başından ayrılmamanız, bu arzumun fi'len husulünü gayri mümkün kıldı.
Vatana karşı medyun olduğunun hizmeti bu sin ve sâlinde kemali şehamet ve besaletle ve pek çok gençlerimize gıpta bahş olacak bir hummai faaliyetle, at sırtında, er meydanında ifa etmekte bulunan zati ali-i kumandanilereni kemali takdir ile selamlar ve takdim ettiğim hatıranın kabul buyurulmasını rica ederim.
Yâveri Hassı Hazreti Şehriyâri
6. Orduyu Hümayun Kumandanı
Müşir GOLTZ