Arama
Menderes’in idam sehpasında dahi söylemediği ‘devlet sırrı’
63 yıl önce, TSK içindeki bazı general ve subaylar, Türkiye'nin en kanlı darbelerinden birini gerçekleştirdi. Tarihin en haksız yargılamaları ile "bir hukuk trajedisine" dönüşen Yassıada Yargılamaları, dönemin başbakanı Adnan Menderes'i darağacına götürdü. O yargılamalardan birinde, Adnan Menderes'e "İskenderun'dan yüklenen silahları kime gönderdiniz?" diye sorulmuştu. Peki, Menderes'in idam sehpasında dahi söylemediği "devlet sırrı" neydi?
◾ Başbakan Adnan Menderes, "Tunus'un ve Fas'ın istiklallerini elde etmiş olmalarından dolayı büyük memnunluk duymaktayız. Zira müdebbir idarecilere sahip olmak bahtiyarlığındadırlar. Cezayir'de devam eden hadiseler hiç şüphesiz yüreklerimizi sızlatmaktadır.
Araplara bağlılığımız ve İstiklal mücadelelerine fıtraten mevcut sempatimiz dolayısıyla Cezayir meselesinin bir an evvel ifratlara kapılmadan adil bir neticeye isal edilmesini temenni ve ümit etmekteyiz. Bu mevzuda Türkiye'ye bir rol terettüp ederse bunu yapmaya da hazırız" sözleriyle Cezayir konusundaki tavrını çekingen bir dille ifade etmişti.
◾ Menderes, bu süreçte NATO üyesi Fransa'yı karşısına almak istemiyordu.
◾ Kuzey Afrika'da gerçekleşen bu bağımsızlık mücadelelerine, merhum Başbakan Adnan Menderes, o dönemin koşulları nedeniyle açık bir destek verememişti.
◾ Menderes'in gizli tuttuğu ve "devlet sırrı" olarak Yassıada Yargılamalarında bile söylemediği desteğini, Libya eski Başbakanı Mustafa bin Halim dile getirmişti.
◾ Mustafa bin Halim, Adnan Menderes ile aralarında geçen konuşmayı şu şekilde anlatmıştı:
"Adnan Menderes, Libya'ya ziyarete geldi. O dönemde Cezayirliler silaha çok fazla ihtiyaç duyuyorlardı. Konuyu, Adnan Menderes'in Kral İdris'i ziyareti sonrasına bıraktım. Ziyafet ve ziyaretlerden sonra akşamüzeri uyumak için Derne'ye gittik.
Adnan Bey ile baş başa kalınca dedim ki "Adnan Bey, siz Osmanlı Halifesinin haleflerisiniz, bazı Araplar hakkında görüşünüz ne olursa olsun, bu İslami bir meseledir, Müslüman kardeşlerinize yardım etmekten kaçınmanız caiz değildir.
Adnan Menderes'e ve Yassıada'ya dair özel hatıralar
Kaldı ki bu insanlar bir dönem, başkenti İstanbul olan İslam İmparatorluğunun bir parçasıydılar. Ben, büyük kardeşimiz Müslüman Türkiye'nin mücahit Cezayir halkına bu zor günlerinde yardımcı olacağına dair büyük bir ümit besliyorum.
Bunun üzerine Adnan Menderes, bir Müslüman olarak bütün kurumlarıyla, tüm Müslüman halklara, özellikle de Kuzey Afrika halklarına sempati duyduğunu, bağımsızlık savaşında Cezayir halkının çektiği acıların tamamen bilincinde olduğunu söyledi.
Ardından, Türkiye Paris hükümeti nezdinde sürdürdüğü gizli ve iyi niyet girişimlerinde Cezayir sorununun güç ve kaba kuvvetle çözülemeyeceğini, aksine siyasi çözümlerle ve Cezayir halkının temsilcileriyle müzakere etmekle çözülebileceğini tavsiye ettiğini ve öğütlediğini belirtti.
Bu tür çabaları ABD, İngiltere ve İtalya gibi NATO üyesi ülkelere dostça baskıyı da içine alacak şekilde artırma ve yaygınlaştırmaya hazır olduğunu ilave etti.