Arama
Ölüleriyle yaşayan medeniyet: Osmanlı
Osmanlı İmparatorluğu'nda mezarlıklar şehirlerin içerisinde inşa edilir, vefat eden kimseler büyük bir özen gösterilerek kabristana defnedilirdi. Önemli bir kültür olarak tarihi dokunun merkezinde yer tutan bu ögeler, sık sık bakım ve onarımlardan geçirilerek günlük hayatta canlı kılınırdı. Osmanlı, dirisine olduğu kadar ölüsüne de saygı duyan bir anlayışa sahipti. Peki Osmanlı'da mezarlık kültürü nasıldı?
🔹 Anadolu topraklarında seyahat eden pek çok yabancı seyyah Osmanlı'nın eşsiz mezar kültürüne hayran olup, bu kültürü eserleriyle tasvir ve tabire çalışırlar.
🔹 Bu çalışmalar, mezar kültürünün Osmanlı medeniyetinde nasıl bir yere sahip olduğunu, medeniyet inşasında ne denli önemli bir özellik taşıdığına işaret eder niteliktedir.
OSMANLI SARAYI HAKKINDA BİLGİ VEREN İLK BATILI SEYYAH; OTTAVİANO BON KİMDİR?
🔹 Osmanlı'nın mezar kültürünün şehirlerde nasıl tezahür ettiğine bakılacak olunursa, göze çarpan ilk parametre Osmanlı mezarlarının genellikle şehrin içerisinde yer almasıdır.
🔹 Mezarlığı şehrin içerisine inşa etme geleneği, "Tüm lezzetleri yok edip acılaştıran ölümü çokça hatırlayın!" hadis-i şerifinin hayata dökülmüş halidir.
*(Tirmizi, Zühd, 4)
🔹 Osmanlı mezar kültürünün bir diğer önemli parçası, Osmanlı hanedan mensupları, devlet adamları, din büyüklerinin genellikle kendi yaptırdıkları veya adlarına inşa edilen camilerin, tekkelerin bahçesine veya müstakil yerlere defnedilmesidir.
🔹 Vefatının ardından anılmak, hayırlara vesile olmak ve sadaka-i cariye bırakabilmek amaçları taşıyan bu eylem, türbe ve mezarlık mimarisinin oluşmasını sağlar.
🔹 Osmanlı mezarlıkları içinde veya küçük müstakil alanlarda, bazı bürokratlarla aile fertleri ve yakınlarının gömülü olduğu sofalar da şehir kabristanlarının bir parçasıdır.
🔹 Bu aile sofaları, yanında tekke veya meslek mensuplarının da yer aldığı bölümlere oldukça sık rastlanır. Hatta bazı sofalar -ölülere olan hürmetin bir göstergesi olarak- kesme taş duvarlarla çevrili, içi toprakla yükseltili haldedir.
🔹 Osmanlı, iskan politikası doğrultusunda diğer bölgelere yerleştirdiği tebaasını da ölümlerinin ardından ihmal etmez. Cihan üzerinde hakimiyet kurmuş bu imparatorluğun her bir varisi, ölü veya diri bir Osmanlı'dır.
🔹 ll. Abdülhamid Han'ın Berlin'de vefat eden Osmanlı askerleri için inşa ettirdiği Türk Şehitliği, Osmanlı mezar kültürünün sınırlar ötesine yayıldığının eşsiz bir örneğidir.