Arama
Milli Mücadele döneminde haberleşme nasıl sağlandı?
Kurtuluş Savaşı, İstiklal Harbi veya Milli Mücadele… Bundan bir asır önce Türk insanı, destansı bir mücadele verdi; canıyla, kanıyla bu vatanı müdafaa etti. Yurdun her köşesini işgal eden İtilaf Devletleri'ne karşı büyük bir direniş başladı. Dönemin en gelişmiş ve en hızlı haberleşme aracı olan telgraf, düşman işgaline karşı örgütlü direnişin bir aracıydı ve işgal kuvvetlerinin propagandalarına karşı güçlü bir silahtı. Nitekim Mustafa Kemal bu konuda "Milli Mücadele'yi telgraf telleriyle kazandık" demişti.
İngilizler 5 Kasım'da Musul'u işgal etti, Fransızlar Trakya'ya girdi. Çanakkale Boğazı işgal edildikten sonra 13 Kasım 1918'de İstanbul'a gelen müttefik donanması Osmanlı yönetimini kontrol altına aldı. İngilizlerle Fransızlar, Güneydoğu Anadolu'yu ve Çukurova'yı ele geçirdi; İtalyanlar Antalya'ya girdi.
Mütareke hükümlerini istedikleri şekilde yorumlayan müttefiklerden yardım ve destek alan gayrimüslimler de Müslümanlara saldırıyordu. 11 Aralık 1918'de Dörtyol'u işgal eden Fransız ordusu içindeki Ermenilerin tecavüze başlaması ile Karakese köyü silahlı direnişe başladı. İngilizler de halkın direnişi karşısında Maraş, Urfa ve Antep'i Fransızlara bıraktılar.
Ülkede uzun savaş döneminin yorgunluğu ve ümitsizliği içinde bulunan padişah ve hükümet, İtilâf devletlerinin merhametine sığınmaktan ve işgallerin genişlemesini önlemek için halkı sükûnete çağırmaktan başka bir şey yapamıyordu.
Halk namusunu ve vatanını savunmak amacıyla Müdâfaa-i Hukuk ve Redd-i İlhak cemiyetleri kurarak mücadeleye başladı.
Asayişin ancak orduyla sağlanabileceğini müttefiklere kabul ettiren hükümet, tecrübeli subayları askerî birliklerin başına gönderdi. Samsun ve yöresinde asayişi temin için 30 Nisan'da Dokuzuncu Ordu müfettişliğine tayin edilen Mustafa Kemal Paşa'ya geniş yetkiler verildi.
Mustafa Kemal Paşa, Yunanların İzmir'e çıktığı 15 Mayıs'ta padişahla görüşüp ertesi günü Samsun'a hareket etti.
Gerçekleştirilen kongrelerde "manda ve himayenin kabul edilemeyeceği" vurgusu yapıldı. Bağımsızlık, milli egemenlik ve milli irade kavramları en önemli unsurlar olarak ön plana çıktı.
Milli Mücadele döneminde iletişimi kolaylaştıran, gelişmelerin diğer bölgelere aktarılmasını sağlayan en önemli haberleşme aracı ise telgraftı.
İstanbul'un Anadolu ile haberleşmesini sağlayan bir diğer telgraf merkezi ise Çanakkale'den geçen hattı. Trabzon da o günlerde önemli bir telgraf merkeziydi.
1920 ortalarından itibaren önemli telgraf merkezlerinin işgal altında kalması Erzurum, Sivas, Trabzon, Samsun, Çorum, Kastamonu, Zonguldak ve Bolu arasındaki haberleşmenin tümüyle Kastamonu telgrafhanelerine yüklenmesi, buraların merkez haline getirilmesi sonucunu doğurdu.