Arama
Milli Mücadele döneminde haberleşme nasıl sağlandı?
Kurtuluş Savaşı, İstiklal Harbi veya Milli Mücadele… Bundan bir asır önce Türk insanı, destansı bir mücadele verdi; canıyla, kanıyla bu vatanı müdafaa etti. Yurdun her köşesini işgal eden İtilaf Devletleri'ne karşı büyük bir direniş başladı. Dönemin en gelişmiş ve en hızlı haberleşme aracı olan telgraf, düşman işgaline karşı örgütlü direnişin bir aracıydı ve işgal kuvvetlerinin propagandalarına karşı güçlü bir silahtı. Nitekim Mustafa Kemal bu konuda "Milli Mücadele'yi telgraf telleriyle kazandık" demişti.
Gerçekleştirilen kongrelerde "manda ve himayenin kabul edilemeyeceği" vurgusu yapıldı. Bağımsızlık, milli egemenlik ve milli irade kavramları en önemli unsurlar olarak ön plana çıktı.
Milli Mücadele döneminde iletişimi kolaylaştıran, gelişmelerin diğer bölgelere aktarılmasını sağlayan en önemli haberleşme aracı ise telgraftı.
İstanbul'un Anadolu ile haberleşmesini sağlayan bir diğer telgraf merkezi ise Çanakkale'den geçen hattı. Trabzon da o günlerde önemli bir telgraf merkeziydi.
1920 ortalarından itibaren önemli telgraf merkezlerinin işgal altında kalması Erzurum, Sivas, Trabzon, Samsun, Çorum, Kastamonu, Zonguldak ve Bolu arasındaki haberleşmenin tümüyle Kastamonu telgrafhanelerine yüklenmesi, buraların merkez haline getirilmesi sonucunu doğurdu.
Haberleşme neredeyse sadece telgraf tellerine dayandığı için bu durum, cepheleri ele geçirmek kadar önemliydi. Mustafa Kemal Paşa, Samsun'a çıktıktan sonra, önce kolordu komutanlarıyla, sonra da kaymakam ve valilerle telgraf irtibatı kurdu.
Telgraf, komutanlara ve yöneticilere işgalin gerekçesini anlatmak, işgallere karşı direnişe geçmek amacıyla bilgilendirme aracı olarak kullanılmaya başlandı.
Böylece Anadolu'da olup bitenlerden İstanbul gazetelerinin çok kısa sürede haberi oluyor; İstanbul'da olanlar derhal Ankara'da öğreniliyordu.
İşgal kuvvetleri bir yandan sansür tedbirlerini sıklaştırmalarına, telgraf makinelerini en küçük vidasına kadar sökmelerine rağmen sonuç alamıyorlardı. İstanbul'dan Ankara'ya giden hattı kesseler de telgrafçılar koparılan kilometrelerce teli tamir ederek haberleşmeye devam ediyorlardı.
İşgal kuvvetleri hakkında edinilen bilgilerin Ankara'ya ulaştırılması, Anadolu'ya savaş teçhizatının sağlanması, savaşın sonucunu etkileyecek kritik telgrafların büyük bir risk altında gündüz çekilmesi önemli katkıların başında geliyordu.
Nitekim Milli Mücadele'nin başarılı olması ve işgal kuvvetlerinin yurttan tamamen atılması bu sayede sağlanmış; Mustafa Kemal bu konuda "Milli Mücadele'yi telgraf telleriyle kazandık" demişti.