Arama
Mimar Sinan'ın baş mimar oluşu ve Hassa Mimarlar Ocağı
Osmanlı İmparatorluğu'nda kültür ve medeniyeti yansıtmada mimari eserler çok büyük bir önem teşkil ediyordu. Bir kimlik göstergesi olarak görülen mimari devletin gücünü, ihtişamını, düzenini anlatmada bir araçtı. Mimariye gösterilen bu önem haliyle mimarlık eğitimine de yansımıştı. Peki, Osmanlı'yı imar eden mimarları yetiştiren Hassa Mimarlar Ocağı'nın vazifeleri nelerdi ve Mimar Sinan nasıl ocağın baş mimarı oldu?
🔸 Osmanlı yeni fethettiği diyarlarda yerli halkı memnun kılacak, hem kendi medeniyetini ve izlerini simgeleyen hem de yerli mimariden noktalar yakalayan eserler bırakmak istiyordu.
🔸 Bu arzunun hakkıyla yerine getirilmesi için yüzyıllar boyunca mimarlık eğitimine önem verildi ve Hassa Mimarlar Ocağı kuruldu.
Fatih Sultan Mehmet İstanbul'un fethinden sonra şehri nasıl imar etti?
🔸 Kuruluştan itibaren başta Bursa ve Edirne'de olmak üzere yürütülen imar faaliyetleri Hassa Mimarlar Ocağı'nın kurulumuna sebebiyet verdi.
Fatih Sultan Mehmet dönemindeki imar faaliyetlerine bakıldığında, çalışmaların disiplinli ve düzenli ilerlediği görülür. Bu yüzden ocağın fethin ardından Fatih zamanında kurulduğu tahmin edilir.
🔸 Ocağın başlıca görevi, padişah ve diğer saray eşrafının yaptıracakları binaların hazineden karşılayarak her türlü tamir ve inşa işlerini, resimleri ile yani plan ve projelerini hazırlamadır.
🔸 Ocağın bu uygulamasının Mimar Sinan zamanında olduğu gibi öncesinde de var olduğunu çeşitli belgeler gösterir.
🔸 Sarayın en önemli okullarından olan Hassa Mimarlar Ocağı, saray sanatçılarından veya saray dışından seçilen yetenekli gençler, ocakta teorik ve pratik dersler görür ve usta-çırak ilişkisiyle yetişirlerdi.
🔸 Ocakta tüm teknik işlerden sorumlu olan kişi mimarbaşı (ser mi'mârân-ı hassa) olarak adlandırılırdı.
🔸 Ayrıca Hassa Mimarlar Ocağı, su yollarının ve ana yolların kapanmaması için vazifeliydi.
🔸 Bunun yanı sıra eyalet mimarlarını kontrol eden, inşaatçılara ehliyet veren ocak, savaş olduğu vakitlerde de surları tamir etme, ordunun geçeceği köprüler yapmakla vazifeliydi.
🔸 Osmanlı İmparatorluğu'nun çok geniş bir coğrafyaya yayılması ile ocakta gayrimüslimlerin de çalışmaları kaçınılmaz oldu. Hatta belgeler bir dönem ocağın yarısının gayrimüslimlerden oluştuğunu gösterir.
🔸 Hassa mimarları arasında müstaid, şagirt, vasat, ihtiyar, kalfa, üstad, baş mimar gibi mevkiler bulunmaktaydı.
🔸 Halifelik ve kethüdalık verilecek kimseler su yollarının nezaretini yürütmüş insanlar arasından seçilirdi. Tüm tayinleri ise ocağın başındaki baş mimar yapardı.
🔸 İmparatorluktaki her türlü imar faaliyetini mimarbaşının emrinde bulunan mimarlar ocağı takip ederdi.