Arama
Moda ve stil fikrinin temellerini atan Müslüman
Bundan tam 12 asır önce yaşamış ancak namı ve yön verdiği adabımuaşeret kurallarıyla dünya kültürünü etkilemiş bir isim Ziryâb. Tüm dünyada adı ve namı hala yaşayan bir musikişinas, sofra düzeninin mucidi, yaşadığı toplumun kültürüne yön veren ve modasına hükmeden bir entelektüel… Onun Bağdat'ta başlayan hayat yolculuğu, dönemin Müslüman diyarı Kurtuba'ya dek uzandı. Ziryâb, ilmin başkenti Bağdat'ta sahip olduğu tüm deneyimi ve kültürü bu coğrafyaya aktardı.
Musikişinaslığı ve adabımuaşeret konusundaki titizliği ile tanınan Müslüman âlim Ziryab, aynı zamanda 9'uncu yüzyıl Kurtuba'sında bir moda belirleyicisi ve stil simgesiydi.
BBC'de yayınlanan Avrupa'da İslam Tarihi adlı programın sunucusu Rageh Omar ile konuşan yazar Jason Webster, Ziryab hakkında şu sözleri sarf eder: "Modayı olduğu gibi yanında getirmişti. Bugün Paris ya da New York neyse o zaman da Bağdat öyleydi. Ayrıca, Bağdat'tan Kurtuba'ya sürekli bir fikir akışı söz konusuydu; diş macununu, deodorantı ve kısa saç modasını bile o getirmişti. Sokak lambaları, kanalizasyon altyapısı ve musluk suyu bulunuyordu; işte o dönemin Kurtubası öyle bir yerdi…"
Ziryab'ın yeni yemek takımlarını, giyim-kuşam modasını ve hatta satranç ve polo oyunlarını oradan getirdiği esas topraklar, o dönemin en büyük kültür ve bilim merkezlerinden biri olan Bağdat'tı.
Ziryab, zevk sahibi ve seçici olması ile ün yapıyor, adı zarafetle birlikte anılıyordu. O, ince zevke sahip lüks tarzıyla sarayları dekore ederken, sıradan Kurtubalılar onun yeni moda kısa saçını taklit etmekte, İspanya'ya getirdiği deri mobilyaları kullanmaktaydı.
Fransız tarihçi Henry Terrace, ölümünden 200 yıl sonra Ziryab hakkında şunları kaydeder: "Kışlık ve yazlık kıyafeti getiren Ziryab, bir modanın ne kadar süreceğini belirliyordu. Mevsimler arasındaki geçiş dönemlerinde giyilecek kıyafetler de eklemişti. Onun aracılığıyla, Doğunun lüks kıyafetleri İspanya'ya gelmiştir. Onun nüfuzu ile bir moda endüstrisi gelişmiş, bugün Fas'ta hala rastlanan renkli şeritli kumaş ve şeffaf katlardan oluşan elbiselerin üretimine başlanmıştır."
Ziryab'ın başarıları kendisine, nesiller boyunca aktarılan bir itibar kazandırdı. İslam dünyasında hemen her şehirde onun adını taşıyan pek çok cadde veya mekân vardır.
Batıda ise müzisyenler onu hala saygıyla anarlar.
Ziryab'ın İspanya'nın güneyinde yaşadığı dönem, İslam dünyasının bütününü sarsan bir hareket ve gelişmeyle aynı günlere denk gelmişti. Bu kapsamlı dönüşüm, elbette, tek bir kişiye izafe edilemez. Onun ismi bu dönüşümle birlikte anılan efsanevi bir kişilik halini almıştı.
Müslümanlar, özellikle Endülüs'te mevsim etkilerini dikkate alan, karmaşık bir hayat tarzı geliştirmişti. Rahatlığa ve hayat kalitesine büyük önem veren Müslümanlar, mevsimlere uygun belirli gıdaların tüketilmesine ve belirli tarzda ya da belirli kumaşlardan yapılan giysilerin giyilmesine önem veriyordu.
Kışlık giysiler sıcak tutan pamuklu ya da yünlü kumaşlardan ve genellikle koyu renklerde yapılıyordu. Yazlık giysiler ise pamuklu, ipek ve keten gibi hafif ve açık renkli kumaşlardan yapılıyordu. Kumaşların göz alıcı renkleri, yerel olarak üretilen boyalardan elde ediliyordu.