Arama
Moda ve stil fikrinin temellerini atan Müslüman
Bundan tam 12 asır önce yaşamış ancak namı ve yön verdiği adabımuaşeret kurallarıyla dünya kültürünü etkilemiş bir isim Ziryâb. Tüm dünyada adı ve namı hala yaşayan bir musikişinas, sofra düzeninin mucidi, yaşadığı toplumun kültürüne yön veren ve modasına hükmeden bir entelektüel… Onun Bağdat'ta başlayan hayat yolculuğu, dönemin Müslüman diyarı Kurtuba'ya dek uzandı. Ziryâb, ilmin başkenti Bağdat'ta sahip olduğu tüm deneyimi ve kültürü bu coğrafyaya aktardı.
Ziryab'ın yeni yemek takımlarını, giyim-kuşam modasını ve hatta satranç ve polo oyunlarını oradan getirdiği esas topraklar, o dönemin en büyük kültür ve bilim merkezlerinden biri olan Bağdat'tı.
Ziryab, zevk sahibi ve seçici olması ile ün yapıyor, adı zarafetle birlikte anılıyordu. O, ince zevke sahip lüks tarzıyla sarayları dekore ederken, sıradan Kurtubalılar onun yeni moda kısa saçını taklit etmekte, İspanya'ya getirdiği deri mobilyaları kullanmaktaydı.
Fransız tarihçi Henry Terrace, ölümünden 200 yıl sonra Ziryab hakkında şunları kaydeder: "Kışlık ve yazlık kıyafeti getiren Ziryab, bir modanın ne kadar süreceğini belirliyordu. Mevsimler arasındaki geçiş dönemlerinde giyilecek kıyafetler de eklemişti. Onun aracılığıyla, Doğunun lüks kıyafetleri İspanya'ya gelmiştir. Onun nüfuzu ile bir moda endüstrisi gelişmiş, bugün Fas'ta hala rastlanan renkli şeritli kumaş ve şeffaf katlardan oluşan elbiselerin üretimine başlanmıştır."
Ziryab'ın başarıları kendisine, nesiller boyunca aktarılan bir itibar kazandırdı. İslam dünyasında hemen her şehirde onun adını taşıyan pek çok cadde veya mekân vardır.
Batıda ise müzisyenler onu hala saygıyla anarlar.
Ziryab'ın İspanya'nın güneyinde yaşadığı dönem, İslam dünyasının bütününü sarsan bir hareket ve gelişmeyle aynı günlere denk gelmişti. Bu kapsamlı dönüşüm, elbette, tek bir kişiye izafe edilemez. Onun ismi bu dönüşümle birlikte anılan efsanevi bir kişilik halini almıştı.
Müslümanlar, özellikle Endülüs'te mevsim etkilerini dikkate alan, karmaşık bir hayat tarzı geliştirmişti. Rahatlığa ve hayat kalitesine büyük önem veren Müslümanlar, mevsimlere uygun belirli gıdaların tüketilmesine ve belirli tarzda ya da belirli kumaşlardan yapılan giysilerin giyilmesine önem veriyordu.
Kışlık giysiler sıcak tutan pamuklu ya da yünlü kumaşlardan ve genellikle koyu renklerde yapılıyordu. Yazlık giysiler ise pamuklu, ipek ve keten gibi hafif ve açık renkli kumaşlardan yapılıyordu. Kumaşların göz alıcı renkleri, yerel olarak üretilen boyalardan elde ediliyordu.
Endülüs Müslümanları, mantar tabanlı ayakkabı üretimi gibi, varisi oldukları Romalılar döneminde geliştirilmiş çeşitli iş kollarını da (meşe ağacına dayalı endüstriler) devam ettirdiler.
Müslümanların üretim tekniğini yoğunlaştırması ve çeşitlendirmesi sayesinde ülke genelinde her yerde kullanılmaya başlayan mantar tabanlı ayakkabılar başlıca ihraç ürünü haline geldi.
Kurk adı verilen çoğulu ekrak olan bu ayakkabılar, sonraları Kastilya diline alcorque olarak geçmişti. Bu ayakkabıları yapan ustalara kerrak deniyordu. Bu ayakkabı ustaları arasında, adından İbn Arabî tarafından bahsedilen, İşbiliyeli (Sevilla) Sûfî sandalet ustası Abdullah da yer alıyordu. Bu işle uğraşan ustaların yaşadığı Kerrakin semti bugün Gırnata'da (Granada) Caraquin adıyla bilinir. Madrid'de de ismi meşe anlamına gelen bir semt bulunur.