Arama
Moda ve stil fikrinin temellerini atan Müslüman
Bundan tam 12 asır önce yaşamış ancak namı ve yön verdiği adabımuaşeret kurallarıyla dünya kültürünü etkilemiş bir isim Ziryâb. Tüm dünyada adı ve namı hala yaşayan bir musikişinas, sofra düzeninin mucidi, yaşadığı toplumun kültürüne yön veren ve modasına hükmeden bir entelektüel… Onun Bağdat'ta başlayan hayat yolculuğu, dönemin Müslüman diyarı Kurtuba'ya dek uzandı. Ziryâb, ilmin başkenti Bağdat'ta sahip olduğu tüm deneyimi ve kültürü bu coğrafyaya aktardı.
Endülüs Müslümanları, mantar tabanlı ayakkabı üretimi gibi, varisi oldukları Romalılar döneminde geliştirilmiş çeşitli iş kollarını da (meşe ağacına dayalı endüstriler) devam ettirdiler.
Müslümanların üretim tekniğini yoğunlaştırması ve çeşitlendirmesi sayesinde ülke genelinde her yerde kullanılmaya başlayan mantar tabanlı ayakkabılar başlıca ihraç ürünü haline geldi.
Kurk adı verilen çoğulu ekrak olan bu ayakkabılar, sonraları Kastilya diline alcorque olarak geçmişti. Bu ayakkabıları yapan ustalara kerrak deniyordu. Bu ayakkabı ustaları arasında, adından İbn Arabî tarafından bahsedilen, İşbiliyeli (Sevilla) Sûfî sandalet ustası Abdullah da yer alıyordu. Bu işle uğraşan ustaların yaşadığı Kerrakin semti bugün Gırnata'da (Granada) Caraquin adıyla bilinir. Madrid'de de ismi meşe anlamına gelen bir semt bulunur.
Orta Çağ'da yaşamış Sakatî ve İbn Abdun adında iki Müslüman yazar, mantar tabanlı ayakkabıların üretimi hakkında ayrıntılı bilgi vererek, özellikle arkaya dikilen deri parçanın sağlam olması, derinin deriye dikilmesi ve araya dolgu malzemesi koyulmaması gerektiğini vurgular.
Bazı ayakkabı ustaları, topuğu yükseltmek için altına kum koyuyorlardı; bu da ayakkabı giyildiğinde topuğun kırılmasıyla sonuçlanıyordu.
Ziryâb, temizlikle ilgili olarak bir kısım yenilikleri de Kurtubalılara tanıttı.
Endülüslülere elbiselerin üzerindeki kirleri, tuzla temizlemeyi ve böylece elbiselerin rengini beyazlatmayı, ayrıca diş macunlarıyla diş temizliğini de gösterdi.
Ziryâb, Kurtubalılara neyi, nasıl yemeleri gerektiğini de anlatarak, Endülüs mutfağında devrim yaptı.
Bitkiler hakkında da geniş bir bilgi birikimi olduğu anlaşılan Ziryâb, kuşkonmaz gibi yeni bitkileri Endülüslülerin zevkine sundu. El Makkarî, Endülüslülerin daha önceden bu bitkileri bilmediğini zikreder.
Ziryab'ın modern dünyada bıraktığı en derin ize, yemek kültürümüzde rastlamak mümkündür.
Önce çorba, sonra ana yemek, son olarak da tatlı sunumunu getiren ve yemeklerin ayrı ayrı tabaklarda servis edilmesi geleneğini oluşturan kişi odur.
Ayrıca içeceklerin pahalı ve ağır metal kadehler yerine, kristal ve cam kaplarda sunulmasının daha şık olacağı düşüncesini o yerleştirmiştir. Yemeklerin konulduğu ahşap malzemelerin üzerine keten örtüler örterek, "masa örtüsü" kavramını oluşturan da yine Ziryâb'ın kendisidir.