Arama
İngiltere neden Osmanlı'dan yardım istedi?
600 yıldan fazla bir süre dünyanın en önemli coğrafyasında hakimiyet kuran ve üç büyük imparatorluktan biri olan Osmanlı İmparatorluğu bugünkü dünyanın oluşmasındaki en önemli aktörler arasındadır. Osmanlı'nın bugünkü dünyanın Kafkasya, Balkanlar ve Ortadoğu gibi en problemli üç bölgesinin de içinde olduğu çok geniş topraklar üzerinde asırlardır süren hâkimiyetinin günümüze tesiri çok büyüktür. Osmanlıların izlediği siyasi ve dini politikalar günümüz modern dünyasının şekillenmesinde önemli rol oynadı. Peki, İngiltere neden Osmanlı'dan yardım istedi? Osmanlı'nın Afrika'daki rolü neydi?
Osmanlı İmparatorluğu 16. yüzyılda dünya siyasetinde yön verecek bir duruma gelmesi Kuzey Afrika'nın tarihi gelişimini de yakından etkiledi. 1492'de Endülüs'ün son kalıntısı Gırnata'nın düşmesinden sonra İspanyol ve Portekizliler, Kuzey Afrika'ya yerleşmeye başlamışlardı. Osmanlı İmparatorluğu, Barbaros ile birlikte denizlerde etkin bir hale gelince Kuzey Afrika'da Avrupalılarla hâkimiyet mücadelesine girdi. Habsburgların Kuzey Afrika'yı ele geçirmeleri bu bölgelerdeki Türk korsanlarıyla Osmanlıların işbirliği yapması sayesinde önlendi.
Osmanlı hâkimiyeti tanıyan Barbaros kardeşler sayesinde Nitekim Cezayir'i işgal etmek isteyen İspanyollar 1541'de bozguna uğratıldı. 1551'de Turgut Reis Trablusgarp'ı yani Libya'yı Osmanlı hâkimiyetine soktu. Tunus 1533'te Barbaros Hayreddin Paşa tarafından fethedilmiş fakat kısa bir süre sonra kaybedilmişti. II. Selim zamanında 1574'te Sinan Paşa tarafından ikinci kez fethedildi. Osmanlı hâkimiyeti Fas'a kadar ilerlemişti. Fas'ta başlayan taht kavgasına müdahale edilerek burasının Portekiz himayesine girmesi önlendi. 4 Ağustos 1578'de Fas'ta yapılan Alkazar Savaşı'nda Portekiz Kralı ölmesiyle ve bu ülkede Osmanlı himayesi dönemi başladı.
Osmanlıların Kuzey Afrika hâkimiyeti kıtanın içlerinde bulunan ancak sahille ilişkileri sebebiyle İspanyol ve Portekiz nüfuzu altına giren bugünkü Nijerya, Nijer, Çad, Mali devletlerinin topraklarında hüküm sürmekte olan Bornu, Songay, Timbuktu Sultanlıkları gibi Müslüman devletlerini de kurtardı. Bu sultanlıklar Osmanlı padişahını halife olarak tanıyıp, tabi oldular.
Osmanlıların Habsburgların İspanyol kanadını Kuzey Afrika'dan uzaklaştırarak burada hâkimiyet kurmaları, bu bölgelerin Hristiyanlaşmasını ve sömürgeleşmesini önledi. Eğer Osmanlıların müdahalesi olmayıp İspanyol ve Portekiz hâkimiyeti sürseydi bugün buralarda durum çok farklı olurdu. Akdeniz'de ve Kuzey Afrika'da hâkimiyet kuramayan Habsburglar bütün dikkat ve güçlerini Atlantik ötekisindeki yeni sömürgelerine kaydırdılar. Bu durum da Amerika kıtasının sömürgeleştirilmesini hızlandırdı.
15. yüzyılın sonlarından itibaren denizlerde büyük bir üstünlüğe sahip olan Portekiz, Afrika'nın doğu ve batı sahillerindeki Müslüman sultanlıklara saldırarak birçok yeri harap etmiş, bir kısmında da hâkimiyet kurmuştu. Osmanlı İmparatorluğu, Kızıldeniz'de hâkimiyet kurarak, Afrika'nın doğusunda Mozambik'e kadar olan bölgeyi Portekizlilerin işgalinden kurtardı. Habeşistan'a hâkim olan Osmanlıların nüfuzu Kenya'da Monbasa'ya kadar yayıldı. Böylece bu bölgelerin Avrupalılar tarafından sömürgeleştirilmesi uzun süre önlenmiş oldu.