Arama
Moriskolar kimdir? Endülüs'teki son Müslümanlar
Endülüs medeniyeti, tarih sahnesine başlangıcı muhteşem ama sonu hazin olan bir hikayeye sahiptir. İspanya Krallığı'na yenilgileriyle, Endülüslü Müslümanlar büyük bir zulme maruz kaldı. Engizisyon mahkemelerinde yargılanıp asimilasyona uğradılar. Ancak Osmanlı Devleti, binlerce yıllık vatanlarından sürgün edilen bu topluluğa yardım eli uzattı. Moriskolar olarak bilinen ve 15. yüzyılın sonlarında İspanya'da yaşayan, Hristiyan yönetimi altında zorla Hristiyanlaştırılan Müslümanlar, büyük acılar ve direnişlerle dolu bir hikayenin kahramanlarıdır. İşte sizler için Endülüs'teki son Müslümanlar olan Moriskoların hikayesi...
🔸 Moriskolar, yüzeysel olarak Hristiyanlığı benimsemiş olsalar da gizlice İslam'ı uygulamaya devam ettiler. Bu durum, İspanyol yönetimi tarafından hoş görülmedi ve Moriskolara karşı baskılar arttı.
🔸 Kilise ve Engizisyon Mahkemesi, Moriskoları din değiştirmeye zorlamak için çeşitli yöntemler kullandı. Camiler kapatıldı, Arapça yasaklandı ve Moriskolar geleneksel kıyafetlerini giymekten men edildi. Hatta dinlerini gizlice uygulama şüphesiyle birçok Morisko tutuklandı, işkence gördü ve idam edildi. Ayrıca, çocuklar sünnet ettirilmeyecek, kilise çanları çalarken veya rahipler sokaklardan geçerken saygı ifadesi olarak sarıklar çıkarılacak ve diz üstü çökülecek, kadınlar, İslami kıyafetlerini terk edeceklerdi.
🔸Bu kararlara uyulup uyulmadığını kontrol etmek amacıyla başta Gırnata ve Belensiye olmak üzere Moriskoların topluca bulundukları yerlerde Ortaçağ'ın en karanlık uygulaması olan engizisyon mahkemeleri kuruldu.
🔸Bir Morisko'nun Ramazan ayında gündüz vakti kendisine sunulan yemeği yahut herhangi bir günde domuz etini yememesi, cuma günü temizlik yapması veya evini kilitlemesi, çocuklarına Müslüman kültürüne ait isim vermesi, Arapça konuşması, ağzından "Allah", "Muhammed" lafızlarından birinin çıkması ve yatak odasında haç bulundurmaması gibi sebepler engizisyon mahkemesine sevki için yeterliydi.
🔸1505 senesinde II. Bayezid, Endülüslülerin yardım taleplerine cevap olarak Kemal Reis'in kumandasında bir donanmayı Akdeniz'e gönderdi.
🔸 Kemal Reis, İspanya kıyılarını vurduktan sonra, bir grup Endülüslü Müslümanları kurtarıp Kuzey Afrika ve İstanbul'a taşınmalarını sağladı.
🔸 Osmanlı'nın meşhur denizcileri Kemal Reis ve Barbaros Hayreddin Paşa sonraki yıllarda da İspanya'dan kaçmak isteyen çok sayıda Müslümanı Kuzey Afrika'ya taşıdı.
🔸 Barbaros, 70 bin civarındaki Endülüslü Müslümanı Kuzey Afrika'ya özellikle de Cezayir'e taşıdı. Turgut, Piyale ve Salih reisler gibi Osmanlı denizcileri de İspanya kıyılarına pek çok sefer düzenleyerek çok sayıda Endülüslü Müslüman'ı Kuzey Afrika'ya taşıdı.
🔸Osmanlı Sultanı I. Ahmed, İngiltere Kralı I. James'e, Fransa kral nâibesi Maria de Medici'ye ve Venedik doçuna birer mektup göndererek ülkelerine gelen Moriskolara iyi davranılmasını ve onların Osmanlı topraklarına gönderilmesinin sağlanmasını söyledi.
🔸Cezayir ve Tunus Beylerbeyilerine de Moriskoların himaye altına alınmasını emreden fermanlar gönderdi. Böylece göçmenler devlete ait topraklara yerleştirildi. Beş yıl vergiden muaf tutuldu ve denizcilikten anlayanları donanmada istihdam edildi.