Arama
Müslüman alimlerin ezber bozan astronomi keşifleri
Bugün bilim dünyasında pek çok kişi, astronominin Yunanlılarla birlikte öldüğüne, Dünyanın Güneşin etrafında döndüğünü söylemesiyle tanınan ve modern astronominin kurucusu kabul edilen Kopernik ile yeniden dirildiğine inanır. Peki, Kopernik'in gezegen teorisi modellerinin kendisinden bir asır önce yaşayan İbnü'ş Şatır'ın modelleriyle birebir aynı olduğunu biliyor muydunuz? Ya da dünyanın kendi ekseni etrafında döndüğü teorisini, ilk olarak bir İslam aliminin kaleme aldığını? Müslüman alimlerin ezber bozan astronomi keşiflerini sizler için derledik.
Halife Memun'un astronomlarından olan Fergânî, usturlabın dayandığı matematiksel teoriyi açıklayarak o dönemde kullanılan merkez diskin yapımındaki geometri hatalarını düzeltti.
Güneşin Hareketi Üzerine Kitap ve Yıldız Bilimi Ansiklopedisi adlı ünlü kozmografi eserinin bölümleri, Dünyanın büyüklüğü ve gök cisimlerinin Dünyaya uzaklığı gibi konuların açıklaması dâhil olmak üzere 30 bölümden oluşur.
Avrupa'da Arzachel ya da Azarquiel olarak bilinen ve 1087 yılında ölen Zerkâlî, meşhur Tuleytula Tabloları'nı yazdı.
Sahifa adı verilen ve herhangi bir coğrafi konumda kullanılabilen karmaşık bir usturlap yaptı ve buna ait kapsamlı açıklayıcı notları da beraberinde hazırladı.
1145 yılında ölen Câbir bin Eflah, gök koordinatlarını ölçmekte kullanılan taşınabilir gök küresini ilk kez tasarladı (bu alet bugün torketum adıyla bilinir).
Câbir, özellikle küresel trigonometri alanındaki çalışmalarıyla ünlüdür.
12'nci yüzyıl Kurtubasından İbn Rüşd, Batıda Averroes olarak tanınıyordu. Kurtuba'nın en tanınmış hekimlerinden biri olmasının yanı sıra astronomdu ve güneş lekelerini keşfetmişti.
Ayın hareketleri konusunda ise 14'üncü yüzyıl astronomu İbnü'ş Şâtır, Ayı Dünyaya gerçeğinden daha fazla yaklaştıran Batlamyus'u düzeltti.
Kendisinden önceki diğer Müslüman astronomlar gibi Yunanlıların gezegen teorisindeki yetersizliklerini dile getiren İbnü'ş Şâtır şöyle der:
"Dolayısıyla her şeye kadir olan Allah'tan (cc) ihtiyacı karşılayacak modeller geliştirebilmem için bana ilham vermesini ve yardım etmesini niyaz ettim. Ve Allah (cc), O'nun şanı ne yücedir, O'na hamd ü senalar olsun, enlem ve boylam cinsinden gezegen hareketleri ve bu hareketlerin gözlemlenebilen tüm özellikleri için önceki modellerdeki şüphelere mahal bırakmayan evrensel modeller geliştirmeyi bana nasip etti."