Arama
Müslüman matematiği ile tarihe karışan Avrupa sayı sistemi: Sistersiyen rakamları
"Sistersiyen Rakamları", Avrupa'da Orta Çağ döneminde aktif olarak kullanılan bir sayı sistemiydi. Bu rakamların en önemli özelliği, binli rakamların dahi tek bir karakter ile yazılabiliyor oluşuydu. Roma rakamlarına göre daha kullanışlıydı ve dört haneli bir sayı tek bir karakterle yazılabiliyordu. Ancak hem "Sistersiyen Rakamları"nın hem de Roma rakamlarının olumsuz bir yanı vardı, hesap yapmanın zorluğu. Müslüman biliminin geliştirdiği 1-9 arası rakamlar, 0'ın keşfi, ondalık sayılar ve hesap sistemi, kısa zamanda kabul gördü. Böylece "Sistersiyen Rakamları" da tarihe karışmış oldu.
📌 S, I, V, X, L, C, D ve M harflerinin yan yana getirildiği bir sistem olan Roma rakamları, Orta Çağ'ın sonuna dek Avrupa'da yaygın olarak kullanılmıştı.
📌 Bu sistemde bir harf üçten fazla yan yana yazılamıyor; sembollerin soluna yazılan küçük değerli harflerle büyük değerli harflerin hangi rakam olduğu ifade ediliyordu. Öte yandan Roma rakamlarında 0 yoktu.
📌 Bin yılı aşkın bir süre önce, Müslüman âlimler matematiğin temellerini atan birçok gelişmenin mucidi oldular. Bu matematikçilerin çoğu, 800'lü yıllarda Dârülhikme'nin içinde bulunduğu Irak'ta ve İran'da yaşadılar.
📌 10. yüzyıldan itibaren Müslümanların sayı sistemi, Avrupa kıtasında bilinir hale gelmeye başladı.
📌 Arap sayıları olarak da bilinen bu sayıların her bir sayının yazılışında kullanılan açı sayısından ortaya çıktığına inanılır; ancak 7 sayısı bu teoriye ters düşer. Zira 7 sayısının ortasına çizilen yatay çizgi 19'uncu yüzyılda ortaya çıkmıştır.
📌 1-9 arası sayılar Hint sayılarından elde edilmiş; Müslümanların ondalık sisteme yaptıkları katkılar sayesinde hesap ve matematik problemlerinin çözümü kolaylaşmıştı.
📌 Böylece Müslümanlar, sayıların ondalık sisteme çevrilmesini sağlamışlardı.
📌 Ondalık değer sistemi sıfır sayesinde gerçekleşti ve 23 yazıldığında bunun 230 mu, 23 mü yoksa 2300 mü olduğunu bilmek mümkün hale geldi.
📌 10. yüzyılın sonlarında Kurtuba'da eğitim gördükten sonra Roma'ya dönen Gerbert (Papa Sylvester I), El Hârizmî'nin (ikinci gubarî Arap sayılarını içeren) kitabı,12. yüzyılda kitabı tercüme eden Chesterli Robert, bu sistemin Avrupa'ya ulaşmasında etkili olmuştu.