Arama
Müslüman matematiği ile tarihe karışan Avrupa sayı sistemi: Sistersiyen rakamları
"Sistersiyen Rakamları", Avrupa'da Orta Çağ döneminde aktif olarak kullanılan bir sayı sistemiydi. Bu rakamların en önemli özelliği, binli rakamların dahi tek bir karakter ile yazılabiliyor oluşuydu. Roma rakamlarına göre daha kullanışlıydı ve dört haneli bir sayı tek bir karakterle yazılabiliyordu. Ancak hem "Sistersiyen Rakamları"nın hem de Roma rakamlarının olumsuz bir yanı vardı, hesap yapmanın zorluğu. Müslüman biliminin geliştirdiği 1-9 arası rakamlar, 0'ın keşfi, ondalık sayılar ve hesap sistemi, kısa zamanda kabul gördü. Böylece "Sistersiyen Rakamları" da tarihe karışmış oldu.
📌 Bin yılı aşkın bir süre önce, Müslüman âlimler matematiğin temellerini atan birçok gelişmenin mucidi oldular. Bu matematikçilerin çoğu, 800'lü yıllarda Dârülhikme'nin içinde bulunduğu Irak'ta ve İran'da yaşadılar.
📌 10. yüzyıldan itibaren Müslümanların sayı sistemi, Avrupa kıtasında bilinir hale gelmeye başladı.
📌 Arap sayıları olarak da bilinen bu sayıların her bir sayının yazılışında kullanılan açı sayısından ortaya çıktığına inanılır; ancak 7 sayısı bu teoriye ters düşer. Zira 7 sayısının ortasına çizilen yatay çizgi 19'uncu yüzyılda ortaya çıkmıştır.
📌 1-9 arası sayılar Hint sayılarından elde edilmiş; Müslümanların ondalık sisteme yaptıkları katkılar sayesinde hesap ve matematik problemlerinin çözümü kolaylaşmıştı.
📌 Böylece Müslümanlar, sayıların ondalık sisteme çevrilmesini sağlamışlardı.
📌 Ondalık değer sistemi sıfır sayesinde gerçekleşti ve 23 yazıldığında bunun 230 mu, 23 mü yoksa 2300 mü olduğunu bilmek mümkün hale geldi.
📌 10. yüzyılın sonlarında Kurtuba'da eğitim gördükten sonra Roma'ya dönen Gerbert (Papa Sylvester I), El Hârizmî'nin (ikinci gubarî Arap sayılarını içeren) kitabı,12. yüzyılda kitabı tercüme eden Chesterli Robert, bu sistemin Avrupa'ya ulaşmasında etkili olmuştu.
📌 Öte yandan Ebü'l Vefâ ve Ömer Hayyam gibi matematikçiler sayesinde, sayıları kök içerisinden çıkarabilmek mümkündü. Müslüman âlim Kereci'nin üslü sayılara yönelik binom teoremini keşfetmesi, ondalık sisteme dayalı sayısal analizin geliştirilmesinde önemli bir faktör oldu.
📌 Matematik alanında bu tür gelişmelerin yaşanması ve hesaplamaların daha kolay bir hale gelmesi ile de Avrupa'da kullanılan Sisteryen rakamlarının varlığını kısa zamanda unutturdu.
#Avrupa'da aktif olarak kullanılan bir sayı sistemiydi #Sisteryen rakamları. Bu rakamların en önemli özelliği, binli rakamların dahi tek bir karakter ile yazılabiliyor oluşuydu. Ancak hesap yapabilmek oldukça zordu... https://t.co/4522aKyYSZ
— Fikriyat (@fikriyatcom) January 29, 2021
------------------------------------------------------------------------------
** Fikriyat.com'un ürettiği özel içeriklere ulaşmak için tıklayınız: https://www.fikriyat.com/fikriyat-ozel
***Podcast kayıtlarıyla İslam'dan fıkha, edebiyata, tarihe dair bilgiler içeren programları dinleyebilir ve güncel olayların tarihte yer alan örnekleriyle, edebiyattan sanata dair birçok içeriği de takip edebilirsiniz: https://www.fikriyat.com/podcast
***Dijital medyanın tüm mecralarında yer alan Fikriyat.com sosyal medyada da aktif olarak faaliyet gösteriyor:
TWITTER: https://twitter.com/fikriyatcom
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/fikriyat/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/fikriyat/
PODCAST'LER: https://www.fikriyat.com/podcast
MOBİL UYGULAMASI https://play.google.com/store/apps/details?id=com.turkuvaz.fikriyat
Ayrıntılı bilgi: https://www.fikriyat.com/kultur-sanat/2020/07/10/dijital-medyaya-yeni-bir-soluk-getiren-mecralar-fikriyatcom-ve-vav-radyo