Arama
Orta Doğu'yu şekillendiren kadın: Lady Hester Stanhope
Osmanlı Devleti altı yüz yılı aşan tarihi süresince her milletten seyyahın ilk rotası oldu. Her yüzyılda yazılan seyahatnameler cihan devletine karşı seyyahların içine tükenmez bir seyahat aşkı ekti. Bu gezginlerin en önemlilerinden biri olan Lady Hester Stanhope gerçekleştirdiği, uzun yıllara yayılan gezisinde İngiliz Devleti'nin gözünün Orta Doğu'ya dikilmesine sebep oldu.
WALMER SARAYI'NDA TANIDIK BİR SİMA
🔷 İngiliz tarihinin en genç başbakanı olan dayısı William Pitt'in sarayında dönemin cemiyet ve siyasi figürleri ile yakın bir ilişki kuran Hester, hayatını yönlendirecek tecrübeleri Walmer Sarayı'nda kazanır.
🔷 Dayısının ölümünün ardından İngiltere'yi terk ederek Osmanlı Devleti'ni gezme fikrine kapılan Stanhope 1810 yılında yanında kardeşi ve Doktor Charles Meryon ile yola çıkar.
William Pitt kimdir?
1759 - 1806 yılları arasında yaşayan Pitt, İngiliz tarihini en genç başbakanıdır. Denge siyasetinin kurucusu olarak kabul edilen Pitt, 18. yüzyıl İngiliz tarihinde önemli bir figürdür.
🔷 Hester, dayısının İngiltere Başbakanlığı yapması sebebiyle seyahatlerinde geniş bir özgürlük alanıyla karşılaşır. Önemli yerleri ziyaret etmesinin yanında önemli kişilerle tanışarak kişilerle ve kurumlarla arasında mühim bir hukuk tesis eder.
🔷 Memalik-i Osmaniye seyahati boyunca kaleme aldığı mektuplarında Lady Hester; Sultan II. Mahmud, Kavalalı Mehmed Ali Paşa, İbrahim Paşa, Şeyh Beşir, Andullah Paşa, Süleyman Paşa, Mahannah el Fadel gibi önemli kişilere dair görüşlere yer verir.
🔷 Bu bilgilerin doğruluğu ise akılları karıştırır. Özellikle Sultan II. Mahmud'a dair serdedilen görüşler tamamen kulaktan dolmadır. Birilerinden duyulan hayali sözlerdir. Onun dışında kalanlara dair bazı tespitler önemlidir.
🔷 Hester'in Kavalalı ile bizzat tanışıp onun misafiri olması ve bunları mektuplarında yazması, Fransa ile yakın ilişkilere sahip bu Osmanlı paşasının nasıl biri olduğu, görüşleriyle alakalı İngiliz kamuoyunu bilgilendirmesi İngiltere açısından oldukça önemlidir.
🔷 Osmanlı Devleti'ndeki dini ve siyasi hayata yakından ilgi duyan Lady Hester, anılarında gördüğü, şahit olduğu olayların yanında bu meselelere karşı tavırlarını da belli eder.
🔷 Bir Hristiyan fundamentalisti olan Stanhope, her Batılı gibi evvela Müslümanlara büyük bir ön yargı ile yaklaşsa da zamanla tavrı değişir.
Fundamentalizm ne demek?
Radikal dincilik olarak tarif edilen tabir, din dışındaki tüm görüşlere karşı merhametsiz olmayı savunur.
Yaşama dair tespitleri
🔷 Lady Hester Stanhope yıllar süren gözlemlerinde sosyal hayat, kültürel olgular üzerine bölgeyle alakalı önemli bilgiler verir. Ticari hayat, giyim, yemek gibi meselelerde Batı, Hester'in yazdıklarıyla Osmanlı imgesini yeniler.
🔷 Lakin o, kendisine farklı gelen kültürel meselelere dair mesafelidir ve Osmanlı toplumunu yer yer anlayamaz. Bu husus özellikle kadın-erkek ilişkilerinde kendini gösterir.