Arama
Ortadoğu’nun haritasını çizen bir casus: Gertrude Bell
Birinci Dünya Savaşı'nın öncesinde ekonomik ve siyasi buhranın en üst seviyelerde seyrettiği yıllar… İngiliz Gertrude Bell, bu yıllarda dağcı, tarihçi, yazar, dilbilimci, arkeolog, kâşif, fotoğrafçı gibi unvanlarla ortaya çıktı. Ancak tüm bunların ötesinde, elinde cetvelle Ortadoğu ülkelerinin sınırlarını çizen; kurulan yeni ülkelerin başına kukla krallar geçiren bir casustu. "Çöl Kraliçesi" olarak anılan, 7 dil bilen Gertrude Bell, Ortadoğu'da İngilizlerin çıkarları için faaliyetlerde bulunmuştu.
📌 Günümüzde dahi Arap ders kitaplarında adı "kahraman kadın" olarak geçiyor. Arkeolojik çalışmalar yapıyor gibi görünerek tüm Ortadoğu'yu gezen Bell, elde ettiği bulguları İngiliz çıkarları için çarpıtmaktan hiç çekinmedi.
Günlüğünde, "Her aşireti burası sizden bir parça, sizin aslınız bu diye ikna etmek için gayret gösteriyorduk. Çoğu zaman da başarıyorduk" diyor.
📌 1919 yılındaki Paris Konferansı'na delege olarak katılan Gertrude Bell, Ortadoğu konusunda o kadar küstahlaşmıştı ki, günlüğüne şu satırları yazmıştı:
"Bu sabah tüm vaktimi Bağdat'taki ofisimde Irak'ın güney sınırlarını belirleyerek geçirdim. Çok güzel bir sabahtı..." Bell, 1919 yılında bugünkü Irak devletinin sınırlarının çiziyordu.
📌 Savaşın ardından Irak'ta Bağdat istihbarat servisinde görevini sürdürdü. Burada İngiliz menfaatlerini korumak üzere onun Arap aşiretlerinin tutum ve eğilimleri üzerindeki tavsiyeleri uygulanıyor, yeni kurulan Irak'ın kuzey kısmının Türkiye ile birleşmesini önleyecek tedbirler alınıyordu.
Bell, Suriye tahtından indirilmiş olan Faysal'ın Irak kralı yapılması için Winston Churchill'i ikna etti. Fotoğrafta birkaç seneye Irak tahtına oturtacağı Faysal'la piknikte...
📌 1926'da 58 yaşında aşırı dozda uyku ilacı alarak intihar ettiği bilinse de politik faaliyetleri sebebiyle öldürüldüğü yolunda iddialar da bulunur.
📌 Newcastle Üniversitesi'ndeki Gertrude Bell Kütüphanesi'nin geçtiğimiz yıllarda internet üzerinden satışa çıkardığı fotoğraflar arasında, Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde çekilmiş birçok fotoğraf bulunuyor.
Bell, İngiltere'den Anadolu'ya izlenimlerini yazmak, fotoğraflar çekmek iddiası ile geliyor. Kimilerine göre ise Bell, Osmanlı'nın girmesi olası bir savaş ihtimali nedeniyle İngiltere adına istihbarat toplamak üzere bu topraklara yollanmış bir casus.