Arama
Osmanlı arşivinden fotoğraflarla Haremeyn
Fotoğraf, Osmanlı Devleti'nin son asrında keşfedilen bir icattı ve kısa zamanda bu topraklara ulaştı. O döneme ait pek çok eser, görevlendirilen fotoğrafçılar sayesinde kayıt altına alındı. Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı himayesine geçen Haremeyn, Osmanlı'nın hizmet etmekten gurur duyduğu mukaddes topraklardı... Osmanlı arşivinden Harem-i Şerif'in, Kabe ve çevresinin fotoğraflarını derledik.
◾ Harem-i Şerif'in kuzeyinden, Babü's Selam'dan çekilen bu fotoğrafta ihramda olan Kâbe-i Muazzama ve arkasında Babü'l Veda minaresi görülüyor. Minber üzerindeki bayraklar Cuma namazı alametidir. Fotoğrafın üst kısmında inşası 1783'te tamamlanan Ecyad Kalesi görülebiliyor. 1884 yılında inşa edilen Hamidiye Binası'nın bu karede yer almaması fotoğrafın 1884'ten önce çekildiğini gösteriyor.
◾ Fotoğrafın altına şu ibare yazılmış: Harem-i Şerif'in Cuma vaktinde güney cepheden çekilmiş fotoğrafı.
◾ Osmanlı askeri heyeti tarafından çekilen bu panoramik fotoğrafta Ebu Kubeys Dağı'ndan Harem-i Şerif ve civarındaki mahalleler görülür. Tenhalık nedeniyle fotoğrafın günün erken saatlerinde çekildiği anlaşılır. Fotoğrafta bugün Telsiz Kalesi olarak adlandırılan, Cebel-i La'la Kalesi, Mekke-i Mükerreme Emiri Şerif Abdülmuttalib'in hanesi de bulunan eşraf haneleri, Cebel-i Hindi Kalesi, Makam-ı Hanefi, Zemzem kuyusu, Kâbe-i Muazzama ve civarında Abbas ve Ferraşin kubbeleri, Makam-ı Hanbeli, Makam-ı Maliki, Cebel-i Ömer, Babü's Safa, Hz. Ömer Konağı, Cebel-i Seb'a Benat, Ecyad Kalesi, Cebel-i Ecyad görülüyor.
◾ 5 Ocak 1910 Çarşamba günü Mescid-i Haram ve civarı sele maruz kalmıştır. O esnada hac farizasını yerine getirmek için Mekke-i Mükerreme'de bulunan Mısır Hidivi Abbas Hilmi'ye nispetle bu sele Hidivî Seli adı verilmiştir.
◾ Vali Osman Nuri Paşa tarafından 1884'te yaptırılan iki kat ve bir bodrumdan ibaret Hamidiye Kışlası'nın (Hükümet Konağı) ana cephesi Mescid-i Haram'ın batısındaki caddeye bakar. Merdivenle çıkılan bu nakışlı bina Osmanlı döneminde İstanbul'da yapılan resmi binalara benzer. Bab-ı Veda tarafında ana caddeye bakan ev ve dükkânlar bulunur.
◾ Fotoğrafta görülen Telgraf ve Postane Binası, Harem-i Şerif'te Bab-ı Veda'dan çıkınca sağda kalır. Vali Osman Nuri Paşa tarafından 1885'te yaptırılan postane, Kral Abdülaziz döneminde 1935'te Kaşaşiye'de Mes'â'nın yaklaşık 100 metre uzağında bulunan Genel Posta İdaresi'ne taşındı. Eski bina ise acil sağlık merkezi olarak kullanılmaya başlandı. Hicaz topraklarında ilk telgraf hattı Sultan II. Abdülhamid döneminde döşenmişti.