Arama
Osmanlı askerlerinin acı hatırası: Nargin
Sarıkamış Harekatı'nın başarısız olmasının ardından Rus esareti altına giren binlerce Osmanlı askeri, ölümün kol gezdiği Nargin Adası'na nakledildi. Henüz yolda başlayan işkence ve kötü koşullar esaret günlerinde katlanarak arttı. Kurak, susuz ve yılanlarla dolu Nargin, Osmanlı askerlerine mezar oldu. Esaret günleri boyunca zor ve sağlıksız koşullarda hayatta kalmaya çalışan askerlerin bir kısmı adadan kaçmayı başarsa da çoğu şehadete erdi.
Nargin'de ne oldu?
◾ Nargin adasındaki Türk askerlerin ciddi bir kısmı susuzluk, açlık ve yılan zehirlemesinden hayatını kaybetmiş, bir kısmı da Rus askerlerince kurşuna dizilmiştir.
◾ Ada, bundan sonraki süreçte de askeri amaçlarla kullanılmış ve buraya hava savunma birlikleri yerleştirilmişti. Sovyetlerin dağılmasıyla ise ada boşaltırak terk edilmiştir.
Günümüzde Nargin
◾ Günümüzde Azerbaycan Savunma Bakanlığı kontrolündeki Nargin, sadece tarihi deniz feneri işlevini sürdürürken sivillerin adaya girişine izin verilmemektedir.
◾ Doğu cephesinde, özellikle Sarıkamış'ta Ruslara esir düşen Osmanlı askerleri cehennem adası olarak bilinen bu mevkide tutuluyordu.
◾ Ada'da tutulan esirlerin içinde tanıdık bir isim de vardı. Esirlerin bir kısmı Azerbaycanlıların yardımlarıyla adadan kaçmayı başardı. Kurtulanlardan biri de Türk havacılık tarihinin önemli isimlerinden Vecihi Hürküş'tu.
◾ I. Dünya Savaşı'nda Türk donanmasının Karadeniz'deki Rus limanlarını bombalaması ile başlayan ve Kafkas Cephesi çatışmaları ile devam etmişti. 15 Aralık 1917 tarihinde fiilen son bulan Türk-Rus savaşlarında binlerce Türk askeri, Ruslara esir düştü.
◾ Omsk, Tomsk, İrkutsk, Uralsk, Samara, Kazan, Nijniy Novgorod, Horkov, Bakü ve bazı şehirlerde özel kamplara götürüldüler.
Ermeni refakatçiler
◾ Savaş meydanlarında esir düşen Türk askerlerinin yaşadıkları zorluklar ve sıkıntı, daha Rusya'ya nakledilmeleri sırasında başlamıştı.
◾ Yaralı askerler ile normal askerler bir arada tutuluyor, genelde Kafkas Ermenilerinin idare ve kontrolü altında bulunan esirler, balık istifi şeklinde vagonlara bindiriliyor, işkence görüyor ve yine çoğu Ermeni olan askerlerin kontrolünde aç-susuz bir halde gönderiliyorlardı.