Arama
Osmanlı çekirge istilası ile nasıl mücadele etti?
Çöl bölgelerinden sürüler halinde gelen çekirgeler, Osmanlı Devleti'ni bir dönem maddi ve manevi olarak büyük zarara uğratmıştı. Halkın aldığı tedbirler yetersiz kalınca, Osmanlı Hükümeti 1908 yılında çekirgeleri yok etmek için bir nizamname yayımladı. Bu nizamnamenin içeriği neydi? Halk kendi içinde çekirge istilası ile mücadelede ne tür tedbirler aldı? Çekirgelerden kurtulabilmek için hangi hayvanın yardımlarına başvuruldu? İşte Osmanlı'nın çekirge istilasına karşı aldığı önlemlerin ayrıntıları..
Çekirgelerin, tarihin değişik dönemlerinde insanların geçim kaynağı olan tahıl, sebze ve meyve sahalarına verdiği zarar, afet derecesine ulaşmış ve bu böceklerin istila ettiği bölgelerde kıtlıklar yaşanmıştı. İlkbaharda yumurtalar etkili bir biçimde imha edildiğinde çekirgelerin verdiği zararlar en aza indirgeniyordu. Fakat tarım bölgelerini asıl vuran, ilgili bölgede mevcut olan yumurtalardan ortaya çıkan çekirgelerden ziyade güneyden, Sudan civarındaki çöl bölgelerinden gelen büyük sürüler olmuştu.
Osmanlı'nın da çekirge istilasına karşı savaşı, çöl bölgelerinden sürüler halinde gelen çekirgeler ile olmuştu. Osmanlı Devleti'ni bir dönem maddi ve manevi olarak büyük zarara uğratmıştı. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde halkı çaresiz bırakan, doğal afet olarak gördükleri çekirge istilaları vardı.
Osmanlı'nın hastalıklara geçit vermeyen karantina adası; Urla Tahaffuzhanesi
Yıllarca, Afrika çöllerinden gelen çekirge sürülerinin istilalarına maruz kalan Osmanlı ülkesinde bu durum pek çok olumsuzluğu beraberinde getirmişti. Bu zararların başında tarım alanlarının gördüğü tahribat sebebiyle hububat fiyatlarında aşırı artışlar; bölgesel kıtlıklar ve hatta iç göçler yer almaktaydı. Yirminci yüzyıl başlarına kadar çekirge istilalarına karşı kapsamlı ve planlı bir mücadele yapılmamıştı. Alınan önemler daha ziyade halkın öncülüğünde gerçekleşiyordu.
Çekirge istilasına uğrayan beldelerde halk, öncelikle kendi imkanlarını kullanıp çekirgelerden kurtulma yollarını arıyordu. Baş edemezlerse, Osmanlı'nın emriyle yardımlarına asker koşuyordu. Örneğin Şam'da 1852'deki çekirge istilasında birkaç tabur asker bölgeye gönderilerek ahali sıkıntıdan kurtarılmıştı.
Osmanlı döneminde her bölgenin kendine uygun geliştirdiği bir mücadele yöntemi vardı. Kıbrıs usulü denilen mücadele yöntemi de bunların en iyisiydi. Bu yönteme göre elli metre uzunluğunda ve seksen santimetre yüksekliğinde olan bir bezin altında bir çukur kazılır ve içi teneke veya çinko kaplanırdı. Ahali, çekirgeleri bu beze doğru çekerdi. Çekirgeler bezlerin bulunduğu yere gelince üzerine çıkıp, muşambadan kayıp çukura düşerlerdi. Çukurun ağzındaki yerin iç tarafı teneke veya çinko olduğundan dışarı çıkamazlardı. Çukurun üzeri hemen toprakla ve sönmemiş kireçle örtülürdü.