Arama
Osmanlı Devleti'nin son vakanüvisi: Abdurrahman Şeref Bey
Osmanlı Devleti'nde resmi tarihçiler için kullanılan bir unvan olan vakanüvisin son temsilcisinin Abdurrahman Şeref Bey olduğunu biliyor muydunuz? 18 Şubat 1925 tarihinde hayata veda eden Abdurrahman Şeref Bey'i ölüm yıldönümünde, Osmanlı Devleti'nin sonuna kadar devam etmiş ve daima saygınlığını korumuş bir memuriyetlik olan vakanüvislik özelliği ile birlikte hatırlıyoruz.
Abdurrahman Şeref Bey, Tophane-i Amire muhasebe kâtiplerinden Hasan Efendi ile Şevket Feza Hanım'ın oğluydu. İlk derslerini mahallenin imamı Hafız Mehmet Efendi'den aldı ve evlerine yakın olan sıbyan mektebinde resmi öğrenimine başladı. Daha sonra Eyüp Rüştiyesi'nde okudu. Bir süre medreseye devam etti, Mekteb-i Sultanî (Galatasaray Lisesi)'nin Türkçe ve Fransızca bölümlerini tamamladı. 1867-68 tarihlerinde İstanbul'da Mahrec-i Aklam adlı okulda eğitimini devam ettirdi.
Eğitimci olarak çalışma yaşamına başlayan Şeref Bey; Sırasıyla Mahrec-i Aklâm-ı Şâhâne, Mekteb-i Sultânî ve Dârülmuallimîn (Erkek Öğretmen Okulu)'de tarih-coğrafya öğretmenliği (1873-88) yaptı. 13 Nisan 1878 yılında Mekteb-i Mülkiye-i Şahane müdürlüğüne atandı ve bu okulda uzun süre hem müdürlük hem de öğretmenlik yaptı.
13 Şubat 1895'te Galatasaray Lisesi müdürlüğüne atandı, bu görevden 14 Eylül 1908 yılında ayrıldı. Daha sonra Defter-i Hakani Nazırlığı (Tapu Sicil Muhafızlığı) yaptı ve 15 Aralık 1908 yılında ise Ayan Meclisi (Senato) üyeliğine getirildi, ertesi gün Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) vekilliğine atandı. Abdurrahman Şeref ilk kez Hüseyin Hilmi Paşa Hükümeti'nde Maarif (1909-13) ve Evkaf (Vakıflar, 1918) nazırlıkları, Şurayı Devlet (Danıştay) başkanlığı, (1919) görevlerinde yer aldı.
Birkaç kez Maarif Nazırlığı yapan Şeref, 17 Mayıs 1909 tarihinden 1919 yılına dek sürdürdüğü vakanüvislik (tarihî olayları kaydeden kişi) görevine getirilmiş, asıl ünü de bu görevdeyken yapmıştı. Osmanlı Devleti'nin son vakanüvisi olan Abdurrahman Şeref, 27 Kasım 1909 yılında kurulan Tarih-i Osmani Encümeni'nin de ilk başkanıdır.
Abdurrahman Şeref, 1920'de Yeniden Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) oldu. Cumhuriyet ilân edildikten sonra, 1923 Genel Seçimleri ile İstanbul milletvekili olarak, İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne girmiş ve en yaşlı üye sıfatıyla başkan olarak Meclis'i açtı. Ayrıca Kızılay'a başkan seçildi. Milletvekilliği sırasında hastalanarak İstanbul'a döndü ve 18 Şubat 1925 yılında hayatını kaybetti.