Arama
Osmanlı döneminde Cezayir
Batılılar tarafından sömürge kıtası haline getirilen Afrika'da, denize kıyısı olan ülkeler imkânlar bakımından diğer bölgelerdeki devletlere göre daha şanslı gözükse de sürekli istila ve değişime uğradıklarından tarih boyunca kargaşa içinde olmuşlardı. Bu devletlerden biri de Kuzey Afrika'da bulunan Cezayir idi. Akdeniz'in önemli noktasında bulunan bu ülkenin seyri Osmanlı'nın bölgeyi fethetmesinden sonra değişti. Gelin, dünyaya adalet ve merhamet dağıtan Osmanlı'nın Cezayir'deki faaliyetlerine bakalım.
Müslümanların Cezayir'e gelişi
🔷 Âlemlerin Efendisi Hz. Muhammed'in (SAV) dünyaya gelişinin ardından tarihin seyri değişir. Medine'de kurulan İslam Devleti'nin gerçekleştirdiği fetihlerle yüce dininmiz farklı kıtalara ulaşmayı başarmıştı.
🔷 İslam'ın üçüncü halifesi Hz. Osman'ın (RA) Mısır'a vali olarak atadığı Abdullah b. Sa'd, Kuzey Afrika'da VII. yüzyılın ortalarından itibaren iyice yayılır.
🔷 Mağrip yönünde hareket eden İslam orduları, Berberi kabileleri ve Bizans toplulukları ile karşılaştığı bölgede hakim olmaya başlar.
🔷 Sonrasında kurulan Emeviler de uzun bir süre egemenlik kurdu.
Osmanlı'nın fethi
🔷 1492 yılında Endülüs'te reconquista hareketini tamamlayarak hakimiyeti ele geçiren İspanyollar, Kuzey Afrika bölgesini de ele geçirmek ister. Bu sırada Ege ve Akdeniz'de korsanlık faaliyetlerinde bulunan dünya tarihinin meşhur denizcileri Oruç ve Hızır Reis, Cezayir'e gelerek İspanyollara karşı mücadeleye girişir. Bu adım Osmanlı'nın bölgeye yerleşmesinin ilk ayağını oluşturur.
🔷 Cerbe adasına yerleşerek Yavuz Sultan Selim'in himayesi altına giren Barbaros kardeşler, Cezayir şehrini ve onun batısındaki Şerşel'i fethettiler. Barbaros Hayreddin Paşa, Cezayir'e iyice yerleşerek bölgenin hakimi olur.
🔎 Reconquista nedir?
Endülüs döneminde bugünkü İspanya'da bulunan Hristiyanların, yarımadadaki Müslümanların varlıklarını ortadan kaldırma amaçları, ve çabalarına verilen addır.
🔷 İspanya'da büyük bir zulme maruz kalan 70 bin Endülüslü Müslümanı gemileriyle Cezayir'e taşıyarak kurtardı. Osmanlı'nın fethettiği ilk dönemlerde Cezayir, "Türklerin Hindistan'ı" olarak şöhret kazansa da bölgeyi Portekizliler, Hollandalılar gibi sömürmediği için bu adlandırma uygun olmaz.
🔷 Kanuni döneminde Cezayir, Osmanlı beylerbeyliği yapılır. Sultan Süleyman, Barbaros'u İstanbul'a davet ederek bu görevi ona tevdi eder. Faaliyetlerine durmaksızın devam eden büyük denizci, Sâhil ve Tel bölgesini fetheder.
🔷 Barbaros Paşa, 1538 yılında Andrea Doria kumandasındaki Haçlı donanmasını Preveze'de yenilgiye uğratarak Orta Akdeniz'de kesin olarak Osmanlı üstünlüğünü sağlar.
🔷 Osmanlı Devleti'nin Fransa ile münasebetleri Kanuni döneminde çok iyi bir çizgide ilerlediği görülür. Bu dönemde Fransa'yı koruyup kapitülasyonlar veren devlet, Akdeniz'de kuvvetli ittifak kurar. Hayreddin Paşa, İspanyollara karşı Akdeniz'de Fransızlar ile ortak harekâtlar düzenler. Osmanlı, Fas'ın merkezine kadar ilerler.
💠 Garp ocakları içinde en büyük donanmaya sahip olan beylerbeyliği, Cezayir idi.
🔎 Garp ocakları nedir?
XVI ve XX. yüzyıllar arasında Osmanlı Devlet'i Cezayir, Tunus ve Trablusgarp'dan oluşan bu üç eyalete "garp ocakları" olarak isimlendirmiştir. Garp "batı" demektir. Garp ocaklarının en ünlüsü ve önemlisi Cezayir idi.
🔷 Osmanlı fethettiği her bölgede pek çok eser yaparak kenti ihya eder. Üç asır hüküm sürdüğü Cezayir'e altın çağını yaşatır. Fransızlar 1830 yılında Cezayir'i işgal edip tahrip etmesinden dolayı çok sayıda eser günümüze ulaşamasa da hala mevcut bulunan eserler vardır.
🔷 Cezayir'de Osmanlı döneminden kalma; 107 cami-mescid, 90 medrese, 62 hamam bulunur. Bu bölgede ibadet alanları bizim bildiğimiz camilerden ziyade küçük olan mescitler şeklindedir.