Arama
Osmanlı ekonomisine dair kavramlar
Osmanlı Devleti, 623 sene süren cihan hükümranlığını; tesis ettiği adalet mekanizmasının yanında ekonomi sistemine de borçludur. Devlete dayalı bir ekonomik sistem uygulayan Osmanlılar, halkın faydasını gözeten bir model ile memnuniyet ve üretimi artırma peşinde olmuşlardır. Sizler için Osmanlı ekonomisinde öne çıkan kavramları bir araya getirdik.
◾ Osmanlı İmparatorluğu gerek ülkesinin maddi menfaati gerekse de siyasi çıkarları için çeşitli ülkelere kapitülasyon adı verilen, ticari imtiyazlar verdi. Bu kapitülasyonlar yabancı tacirlerin ülkemizde daha rahat iş yapma hakkına sahip olması demekti.
◾ Ancak bu ahidnameler iki taraf arasında yapılmış bir antlaşma statüsünde olmayıp tek taraflıydı. Bu tür ticari imtiyazlar ancak 1718'de Avusturya ile yapılan Pasarofça Antlaşması'ndan sonra iki taraflı olmuştur.
◾ Osmanlı Devlet sisteminde devlete ait arazilerin işlenmesi hususundaki kavramdır. Orduyu desteklemek ve tarımsal üretimi sağlamak Timar sisteminin en önemli özellikleridir.
◾ Bu sistem sayesinde Osmanlılar zirve dönemini yaşamıştır. Sistemde bozulmaların başlaması ile beraber devlet duraklama ve peşinden çöküş devrine girmiştir.
◾ Ödeme anlamına gelen cizye, İslam devletlerindeki gayrimüslim erkeklerin ödemek zorunda oldukları vergidir. Cizye karşılığında zimmilerin can ve mal güvenlikleri devlet tarafından karşılandığı gibi aynı zamanda askerlikten de muaf tutulmuşlardır.
◾ Kur'an-ı Kerim'de Tevbe suresi 29. ayette, "Ehl-i kitap'tan Allah'a ve âhiret gününe inanmayan, Allah ve resulünün yasakladığını yasak saymayan ve hak dine uymayan kimselerle, yenilmiş olarak ve kendi elleriyle cizye verinceye kadar savaşın." Buyrulur. Cizye vergisi ayet ile sabittir.
Tevbe Suresi 29. Ayeti ve mealini okumak için tıklayın
◾ Osmanlılarda arazi kayıtlarını içeren defterlerin bağlı olduğu kuruma Defterhane denirdi. Defter Emini de bu kurumun başındaki kişidir. Bu görevin Osmanlıların ilk ihdas ettiği görevlerden biri olduğu düşünülmektedir.
◾ Istılahta topraktan alınan zekât anlamına gelen öşür, ekonomi için önemli bir harcırahtır. Onda bir kelimesinden türeyen öşür, İslam hukukunda topraktan alınan zekâtı ifade eder. Bu vergi ayrıca aşar vergisi olarak da meşhurdur.
Osmanlı Kuleleri hangi işlevlerde kullanılırdı?