Arama
Osmanlı hastaneleri
İnsanlık tarihi kadar eski bir tarihe sahip olan tıp ilminin kurumsallaştırılarak hastanelere dönüşmesi, İslam uygarlığının altın çağında gerçekleşmiş; ardından gelen Selçuklu ve Osmanlı devletleri, bu mirasın taşıyıcısı olmuşlardı. Osmanlı döneminde hastanelere darüşşifa, bimarhane ve şifahane isimleri verilmiş, bu hastanelerin hemen yanına tıp eğitimi veren medreseler kurularak doktorların uygulamalı olarak yetiştirilmesi sağlanmıştı. "Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi" düsturu ile temelleri atılan Osmanlı hastanelerini derledik.
Külliyede, diğer şifahanelerden farklı olarak mimarî ağırlık camiye değil de, şifahane ve onun bitişiğinde yer alan tıp öğrenimine ayrılmış medreseye verilmiştir. Edirne Sultan II. Bayezid Külliyesi'nin 11 bölümünün en önemlisi, darüşşifa bölümü, günümüzde Sağlık Müzesi'ne dönüştürülmüştür. Burası, zamanında Osmanlı'nın en önemli sağlık kurumlarından birisi olmuştur.
Kurulduğu dönemde her türlü hasta tedavi edilirken daha sonraları burası sadece akıl ve ruh hastalarının tedavi edildiği bir merkez durumuna gelmiştir. Darüşşifanın hastane olarak tasarlanmasına rağmen içerisinde müzik sahnesine de yer verilmiş olması ilginç bir detaydır. Bu sahne, girişin karşısında mekâna hâkim yerdedir. Müzisyenlerin haftanın bazı günlerinde hastanede yatarak tedavi gören hastalara müzikle tedavi yaptıkları, kaynaklarda belirtilmiştir.
Manisa'da, Hafsa Sultan adına 1522'de yaptırılan, "Bimarhane" olarak da anılan "Manisa Darüşşifası", Sultan Cami'nin çevresinde, medrese, imaret ve hamam ile birlikte açılmış ve yönetimine Muslihiddin Musa ismindeki Şeyh Merkez efendi görevlendirilmiştir.
Manisa Darüşşifası, Osmanlı tarafından Manisa'da kurulan ilk hastane olma özelliği taşır.
Kanuni Sultan Süleyman'ın Manisa vilayetinde vali olarak görev yaptığı dönemde, Kanuni'nin annesi, Hafsa Sultan namına yaptırılan külliyeye darüşşifa bölümü, 1539 yılında eklenmiştir.
Manisa'da yer alan bu sağlık kuruluşu ile ilgili vakfiye ve belgelerde yer alan bilgilerden, ilk dönemlerinde hastalarına yeteri kadar önem verdiği ancak daha sonraki yıllarda maddi yetersizlikler nedeniyle gerekli özenin gösteremediği anlaşılır.
Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan namına inşa ettirdiği külliye, Fatih'in Avratpazarı olarak adlandırılan yerde yapılmıştır. Dârüşşifa, Haseki Külliyesi'nin bir bölümü olup, külliyenin tamamlanmasından sonra, 1550 yılında hizmete açılmıştır.
Haseki Darüşşifası, İstanbul'da 1470'te yapılan Fatih Darüşşifası ve 1514 yapılan Üsküdar'daki Karacaahmet Miskinler Tekkesi'nden sonra inşa edilen üçüncü sosyal yapı olarak kabul edilir.
Haseki Darüşşifası vakfiyeye göre, 1550 yılında tamamlanmıştır. Binanın Mimar Sinan tarafından yapıldığı üç tezkerede yer alır.
İstanbul'un tarihte geçirdiği depremlerden dolayı harap olan darüşşifa, 19. yüzyılda darülaceze, kadınlar hapishanesi, hasta kadın mahkûmlara hastane olmuş, 1878 yılında kadınların barındığı yurt olarak kullanılmış ve 1910 senesinde yapılan tadilattan sonra bir dönem halk sağlığı için kullanılmıştır.