Arama
Osmanlı iletişiminde dönüm noktası: Osmanlı Telgraf Fabrikası
Osmanlı topraklarında ilk kurulan telgrafhaneler, yabancı vatandaşların tekelindeydi. Bu teknolojiyi yerli hale getirmek, iletişimi yabancıların tekelinden kurtarmak için ilk olarak Türk mühendisler yetiştirilmiş; daha sonra fabrika kurulmuştu. Özellikle savaş yıllarında büyük önem arz eden Osmanlı Telgraf Fabrikasına dair bilinmeyenleri siz Fikriyat okuyucularıyla buluşturuyoruz.
Bu sebeple 1874 yılında fabrika yeni bir binaya taşınarak kapasitesi artırıldı. Bir süre sonra bulundukları bina yıkılınca fabrika yeni bir binaya taşındı.
1881 yılında tekrar taşınan üretimhane en son Ahırkapı Kereste Fabrikası'nda faaliyet gösterdi ve daha sonra 1896'da daimi yerine taşındı.
Fabrika yıllarca telgraf makinesi üretmeye devam etti. 1913 yılında işçi sayısı 85 kadardı, 1915'te ise 100'ü aşkındı.
Özellikle Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı esnasında fabrikanın ürettiği ürünler çok büyük önem kazandı.
Savaş yıllarında haberleşme araçları ve çeşitli tadilat işleri yapıldığı gibi 300 makine, 617 burlör makinesi, 1287 pusula, 785 komütatör, 348 tarih mührü, 251 röle makinesi, 1117 manipülatör, 7 takım dubleks makinesi ve sayısız pil üretti.
1869-1915 yılları arasında fabrikada üretilen telgraf makinesi sayısı 5 bini geçmişti.
Fabrika sadece telgraf makinesi üretmekle kalmadı, ayrıca pil ve posta eşyaları da üretti. Yine savaş yıllarında askeri telgraflar, elektrik makineleri, elektrik arabaları ve saatler de üretti.
Fabrikanın ürettiği diğer önemli ürünler ise 1877 yılında bir telefon makinesi, 1886 yılında da elektrikli sandal ve küçük bir elektrikli tramvaydır.
Tesis tarafından üretilen ürünler; 1884 Viyana, 1892 Şikago ve 1910'da Türen gibi uluslararası sergilerde ödüller kazandı. Fabrika 1916 yılında üretimini durdurdu.
Telefonun Osmanlı'ya ne zaman geldiğini biliyor muydunuz? Peki ya, Dersaadet'e döşenen ilk telefon hatlarının İstanbul, Beyoğlu ve Kadıköy santrallerini birbirine bağladığını?
Veya bu santrallerin ilk müşterilerinin kimler olduğunu? Osmanlı'nın iletişimini sağlayan ilk telefon şirketi "Dersaadet Telefon Anonim Şirket-i Osmaniyesi"ne dair bilinmeyenleri sizler için derledik. Okumak için tıklayın.