Arama
Osmanlı’da basılan ilk kağıt paranın serüveni
Kâğıt paranın geçmişten günümüze uzun bir yolcuğu vardır. Osmanlı'da ilk kağıt para, iç borçlanma nedeniyle kullanıldı. Bitmeyen savaşlar neticesinde mali sıkıntılara çözüm olarak ortaya kondu. Sultan Abdülmecid döneminde "para yerine geçen kâğıt" anlamına gelen "Kaime-ı Nakdiye-ı Mutebere" adıyla bastırıldı. Peki, neden bazı paralar posta pullarının üzerine basıldı?
Osmanlı -Rus savaşının finansmanı için, 1876-1879 V. Murad ve II. Abdülhamid dönemlerinde; son olarak da, I. Dünya Savaşı'nın finansmanı için 1912-1920 Reşad ve Vahdeddin dönemlerinde basıldı.
📌Osmanlı'da basılan paraların çok azında filigran bulunurdu, bunlar da düz çizgi şeklindeydi.
*Filigran: Devlet tarafından çıkarılan değerli kâğıtlarda kullanılmak üzere dokusuna işlenmiş olan ve ancak ışığa tutulduğunda görülebilen çizgi, resim, yazı.
📌1878 yılında Osmanlı'da ilginç bir olay yaşandı. Bu yıllarda bozuk para sıkıntısı çeken Osmanlı, pek çok teşebbüsüne rağmen bu sorunu çözememişti. Piyasadaki sikkeler o kadar azaldı ki, bakır sikkeler dahi bulunamaz oldu. Bu durum vapur, tramvay ve köprü ücretlerinin ödenmesinde ciddi problemlere neden oluyordu.
📌 Şirketler bu durumu çözebilmek adına 10 ve 20 paralık biletler bastırdı. Zamanla bu biletler alışverişte de kullanıldı. Fakat kısa süre sonra esnaf bu biletleri kabul etmemeye başlayınca biletler problem haline geldi.
📌Devlet bu meseleyi çözmek için 25 bin liralık 10 paralık posta pulu çıkardı. Böylece pullar para şeklinde piyasaya girdi. "Para pul oldu" tabirinin de kaynağı oldu.
Osmanlı döneminde toplam 161.018.663 liralık kaime çıkarıldı.
📌 Eşya fiyatları ve ücretler kaimeyle farklı, sikke üzerinden farklıydı. Kaime bunun dışında devletin ödemeler dengesinde de açık vermesine sebep oldu. Çünkü tahsilâtını kaime, dış borç ödemelerini ise altın üzerinden yapan devlet kaime değer kaybedince sürekli açık verdi.
📌Osmanlı banknotları uzun süre geçerliliğini korudu. Cumhuriyet döneminde yeni banknotlar bastırılana kadar kaimeler kullanıldı.