Arama
Osmanlı'da çarşılar
Müslümanlar ticaret hayatlarında "helal kazanç" mefhumunu esas alırlardı. Kalfalıktan ustalığa geçenlere söylenen cömert ol, yalan söyleme, harama bakma, sabırlı ol gibi tembihler Ahilik mayasıyla mayalanan Osmanlı ticaret ahlakının en güzel uyarılarıydı. Medeniyetimizin en güzel temsillerinden biri olan Osmanlı çarşıları paradan ziyade ahlaklı ticaretin öne çıktığı mekanlardı.
📌 Osmanlı çarşısı içinde Müslüman ve gayrimüslim esnafların arasında belli farklar mevcuttu. Müslümanlar daha çok günlük satış üzerine durarak kardan ziyade gönüller almayı hedef edinirlerdi.
📌 Bu hususlar özellikle Osmanlı'yı ziyarete gelen yabancılar üzerinde ciddi etkiler bırakmıştı. Theophile Deyrolle seyahatnamesinde Müslüman esnafı ticarette ciddi ve vakur, gayrimüslimleri ise müşteriyi zorla dükkanına çeken esnaflar olarak zikretmişti.
📌 Osmanlı çarşı düzeni ne kadar uzaklaşsak da çok uzakta değil. Zira günümüzde hala bazı çarşılar esnafın duasıyla açılıyor, bazı uygulamalar sürüyor.
📌 İnsanı sadece tüketme eylemi üzerinden değerlendiren modern döneme karşı Osmanlı çarşısı, ticareti ve fütüvvet ahlakını bir kez daha tüm gerçekliğiyle muhataplarına hatırlatıyor.