Arama
Osmanlı'da kadının toplumdaki ve sosyal hayattaki yeri
Osmanlı'da kadının toplumdaki yerinin kollanıp gözetildiğine, sosyal haklarının sağlandığına ilişkin bilgiler, tarihi belgelerde yer alıyor. Örneğin; II. Mahmut'un, üçüzü olan bir kadına maaş bağlattığını veya eşinden maaş kalmayan veya az maaş kalan kadınlara babalarından maaş tahsis edilmesine ilişkin düzenlemeler yapıldığını biliyor muydunuz? Osmanlı'da kadının toplumdaki ve sosyal hayattaki yerine dair bilgileri sizler için derledik.
Kadına şiddete karşı Osmanlı döneminde de önlemlerin alındığı arşiv belgelerinde yer alır. 1856'da bir kadına şiddet uygulayan ve buna azmettiren kişiler hakkında tahkikat yapılmasını içeren bir belgede, İzmit'in Saraylı Köyü'nde Hatice isimli kadını döven Dertli Mehmet ile kendisini azmettiren Ata Bey adlı şahısların, yasal soruşturma neticesinde suçlarının sabit görülmesi durumunda cezalandırılmalarına ilişkin olarak Sadaret makamından İzmit Kaymakamlığına yazılan resmi yazı mevcut…
Ayrıca, alkolik olan kocasının şiddetine maruz kalan ve bu zulümden kurtarılması için yardım isteyen İzmitli Şerife Hanım, 1859'daki başvurusunda, yaşlı dedesinin yanına sığınmak zorunda kaldığını yazılıdır. Şerife Hanım'ın dilekçesi doğrultusunda olayın incelenmesi ve mehir karşılığı olarak, kocasından kalan eşya, inci ve altın bileziklerin kendisine verilmesine dair İzmit Kaymakamlığına yönelik talep dikkati çeker.
Kadına verilen değeri gösteren bir başka belge ise kadına kötü söz söyleyen bir kişinin cezalandırılmasını yöneliktir. Buna göre, 1851'de Enderun-ı Hümayun Hazinesi Kethüdasının adamlarından Seyyid Halil'in hanımına uygunsuz sözler söyleyen Ürgüp Kazası'na bağlı Tamsa Köyü sakinlerinden İbişoğlu İbrahim hakkında gereken yasal işlemin yapılması yönünde Niğde Kaymakamlığına verilen dilekçe ve karar sureti de arşiv kayıtlarında yer alır.
1825'te II. Mahmut'un, üçüz doğuran Şerife Nesibe Hatun'a çocuk başına 5'er akçe olmak üzere İstanbul Gümrüğü'nden günlük 15 akçe verilmesi hakkındaki fermanı, ayrıca 1902'de eşinden maaş kalmayan veya az maaş kalan kadınlara babalarından maaş tahsis edilmesine ilişkin belgeler de dikkat çeker.
İslam, kadını toplumdan ayırıp dört duvar arasına kapatmamış, Peygamber devrinde Müslüman kadın, hemen bütün toplumsal faaliyetlere etkin biçimde katılmıştır. İslam hukuku kadına mirastan pay alabilme hakkı vermiş, Kur'an-ı Kerim'de de kadına tanınan bu hak ayetlerde belirtilerek kadının erkeğin yarısı kadar miras hakkına sahip olduğu ifade edilmiştir. Osmanlı kadınları miras konularında da birtakım haklardan yararlanmış, gerektiğinde mahkemeye başvurarak bu haklarını almaya çalışmışlardır.